«Εν Ελλάδι», ενός μόνον νόμου έχομεν χρείαν, του περί εφαρμογής των νόμων»
Εμμανουήλ Ροΐδης
- 1.Το 1360 ο Αρμενόπουλος[1] έγραψε την Εξάβιβλο, που ήταν μια σπουδαία συλλογή των Βυζαντινών νόμων. Το πρώτο κεφάλαιο της Εξαβίβλου τιτλοφορείται «Κριτών Προκατάστασις ή Περί Δικαιοσύνης». Στον ορισμό του δικαστή, που ο Αρμενόπουλος τον ονομάζει Κριτή, έτσι, λέει, όπως ονομάζεται και ο Θεός, τον καλεί, για να μην ντροπιάσει τον τίτλο αυτόν, να είναι αδέκαστος, αμερόληπτος και να μην υπόκειται σε εξαπατήσεις, αποδίδοντας στον καθένα τα δίκαια. Κλείνει τον ορισμό λέγοντας:
«Οποιος δεν έχει ήδη μέσα στην ψυχή του την αληθινή δικαιοσύνη, αλλά έχει διαφθαρεί με χρήματα, είτε χαρίζεται λόγω φιλίας, είτε τιμωρεί με εχθρότητα ή υπόκειται στην εξουσία, δεν μπορεί να έχει ορθή κρίση».
- 2.Εδώ και πέντε χρόνια ο δικαστής της Ionia County στο Μίσιγκαν έχει επιβάλλει έναν κανόνα με ιδιαίτερο ζήλο. Ο κανόνας αφορά σε κάτι που ο ίδιος πιστεύει ότι αποτελεί ασυγχώρητη παραβίαση της ευπρέπειας στην αίθουσα του δικαστηρίου: τον ήχο του κινητού τηλεφώνου. Μόλις ακούσει ένα κινητό να χτυπάει, ο δικαστής κατάσχει τη συσκευή και απαιτεί 25 δολάρια από τον κάτοχο για να το πάρει πίσω. «Δεν αντέχω τα κινητά που χτυπάνε ή που κάνουν διάφορούς θορύβους Κάποια στιγμή , την ώρα της αγόρευσης του εισαγγελέα, ο δικαστής Voet κατά λάθος πάτησε ένα κουμπί στο κινητό του, το οποίο ενεργοποίησε την φωνητική εντολή «Ένιωσα τα αυτιά μου και τα μάγουλά μου να καίνε από ντροπή» είπε ο δικαστής στη συνέχεια ζήτησε συγνώμη από τον εισαγγελέα, ο οποίος απάντησε ότι δεν υπήρχε πρόβλημα. Αποφάσισε να βάλει πρόστιμο στον εαυτό του, συμπληρώνοντας τη φόρμα και υπογράφοντάς τη»[2]!!!
- 3.Στην πατρίδα μας οι πάντες λοιδωρούνται και μάλιστα όταν υπάρχουν ακόμα άνθρωποι που τηρούν τους νόμους ,έτσι κι εγώ σαν υπερασπιστής έζησα την περίπτωση : Σε πολύ δύσκολη θέση βρέθηκε ένας δικαστής που εκείνο το πρωινό έπρεπε να δικάσει ένα φτωχό πολύτεκνο βιοπαλαιστή γείτονα του και φίλο του νομίζω, για οφειλές στο Ελληνικό Δημόσιο. Σαν ευσυνείδητος δικαστής τηρώντας ευλαβικά τους νόμους καταδίκασε τον φτωχό συνάνθρωπο του σε υψηλή ποινή φυλάκισης . Ο προστάτης της πολυμελούς οικογένειας θα οδηγείτο μοιραία στην φυλακή Αλλά η κατάπληξη μου από την αυστηρή καταδίκη του εντολέα μου, μετατράπηκε σε θαυμασμό, όταν μετά το τέλος της δίκης, ο δικαστής σηκώθηκε από την Έδρα και με φώναξε κατ’ ιδίαν άνοιξε το πορτοφόλι του και μου ζήτησε να καταβάλει εκείνος το ποσόν της εξαγοράς της ποινής ,λέγοντας μου «παρακαλώ μην πείτε τίποτε σε κανέναν». Την εντολή παραβιάζω μερικά για αποδείξω πώς υπάρχουν ακόμη ΑΝΘΡΩΠΟΙ και όχι μόνο θηρία ,σ’ αυτόν τον τόπο.
- 4.Προ ετών εν ενεργεία ακόμη και σήμερα δικαστικός λειτουργός κλήθηκε από Υπουργό για να δεχθεί αναλάβει Σύμβουλος του. Ο Δικαστής δεν μπορούσε να εννοήσει την πρόταση και απάντησε κατακόκκινος από ντροπή: «Δεν μπορώ κ Υπουργέ…. δεν μπορώ είμαι ΔΙΚΑΣΤΗΣ» και όπως είπε σε φίλο του το έβαλε σχεδόν στα πόδια….
Ο κ Υπουργός « κομψά» ανέφερε το γεγονός « Ο …είναι ΗΛΙΘΙΟΣ…»
- 5. Είναι γνωστή η δίκη με υπέρτατο σκοπό τη καταδίκη των Κολοκοτρώνη-Πλαπούτα για εσχάτη προδοσία. Οι τρεις εκ των πέντε δικαστών υποτάσσονται στις άνωθεν εντολές. Όμως, οι Πολυζωίδης και Τερτσέτης αρνούνται κατηγορηματικά να υπογράψουν την καταδίκη των δυο αγωνιστών όχι μονο παραδεχόμενοι την απουσία αποδεικτικών στοιχείων, αλλά και αντιλαμβανόμενοι την ύπαρξη σκευωρίας. Γίνεται μεγάλη προσπάθεια με κάθε μέσο να πειστούν για να συνυπογράψουν, όμως μένουν ακλόνητοι στην απόφασή τους. Οι παρασκηνιακές πιέσεις ολοκληρώνονται με την αποστολή από την Αντιβασιλεία στο χώρο του Δικαστηρίου του ίδιου του Υπ. Δικαιοσύνης με σκοπό να “συμμορφώσει” τους δυο “απείθαρχους” δικαστές, αποσπώντας οπωσδήποτε την υπογραφή τους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα από τη στιχομυθία που φέρεται να πραγματοποιήθηκε ανάμεσά τους :
Σχινάς: Εν ονόματι του βασιλέως σας διατάσσω να υπογράψετε!
Πολυζωίδης: Προτιμώ να μου κόψετε το χέρι!
Τερτσέτης: Δε θα με έχετε συνεργό στο φόνο δύο αθώων ανθρώπων!
Τελικά, η καταδικαστική απόφαση απαγγέλλεται από το Γραμματέα υπογεγραμμένη μοναχά από τους άλλους τρεις δικαστές Οι άλλοι δυο δικαστές μετά και από την άρνησή τους να επιστρέψουν στις θέσεις τους στην αίθουσα του δικαστηρίου, τοποθετήθηκαν βιαίως εκεί από χωροφύλακες κατ΄εντολή του υπουργού. Πως απάντησε ο Πολυζωίδης στην άσκηση βίας;
“Το σώμα μου δύνασθε να το κάμητε όπως θέλετε, αλλά τον στοχασμόν μου, την συνείδησήν μου, δεν θα δυνηθήτε να τα παραβιάσητε!”
Ίσως αυτή να είναι η ενδοξότερη σελίδα δικαστικής εντιμότητας, προσωπικής και εθνικής αξιοπρέπειας.
ΑΝΤΩΝΗΣ Π.ΑΡΓΥΡΟΣ
[1] Ο Κωνσταντίνος Αρμενόπουλος (γέν. 1320 – θάν. περίπου 1380 με 1385,) ήταν Βυζαντινός δικαστικός αξιωματούχος και νομικός συγγραφέας ο οποίος κατείχε τον τίτλο του καθολικού κριτή της Θεσσαλονίκηςένα από τα υψηλότερα δικαστικά αξιώματα στην ύστερη Βυζαντινή Αυτοκρατορία.Το σημαντικότερο έργο του θεωρείται η Εξάβιβλος (1344-45), μια συλλογή κειμένων νομικού περιεχομένου το οποίο περιέχει και ένα μεγάλο εύρος βυζαντινών νομικών κειμένων και πηγών. Το 1828, το έργο αυτό υιοθετήθηκε ως ο νομικός κώδικας του νεοϊδρυθέντος Ελληνικού κράτους, όπου και παρέμεινε σε ισχύ ως το 1946..