ΣτΕ Ε΄ 562/2024
Πρόεδρος: Χρ. Ντουχάνης, Αντιπρόεδρος ΣτΕ
Εισηγητής: Ν. Βαγιωνάκης, Πάρεδρος ΣτΕ
Η μέτρηση των υψών κτιρίων στους παραδοσιακούς οικισμούς της νήσου Αμοργού.
Με την 562/2024 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας ακυρώθηκε απόφαση του Υφυπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με την οποία είχε ερμηνευθεί διάταξη σχετική με τον καθορισμό των υψών κτιρίων στους οικισμούς της νήσου Αμοργού. Με την υπουργική αυτή απόφαση είχε λυθεί η διχογνωμία που είχε προκύψει μεταξύ των συναρμοδίων υπηρεσιών ως προς το ζήτημα αυτό. Σύμφωνα με την υπουργική απόφαση, η οποία ερμήνευσε το ειδικό διάταγμα για τη δόμηση στην Αμοργό, σε περίπτωση ακινήτων με έντονη κλίση, το μέγιστο ύψος καθορίζεται “σε κάθε θέση” του περιγράμματος του κτιρίου. Την ερμηνεία αυτή υιοθέτησε ο υφυπουργός αποδεχόμενος σχετικές γνωμοδοτήσεις διοικητικών υπηρεσιών και συλλογικών οργάνων Το Δικαστήριο έκρινε ότι η εν λόγω ερμηνεία του ειδικού διατάγματος της Αμοργού, η οποία υπαγορεύθηκε από τις γενικώς ισχύουσες ρυθμίσεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού, δεν συμβαδίζει με τους στόχους του ειδικού διατάγματος προστασίας της Αμοργού (διατήρηση κορυφογραμμών φυσικού τοπίου, ανάσχεση της εισροής αστικών προτύπων οικοδόμησης, ειδική ογκοπλαστική διαμόρφωση κτισμάτων για την ομαλή μετάβαση από το φυσικό στο δομημένο περιβάλλον κ.λπ.), όπως αυτοί προκύπτουν από την αιτιολογική του έκθεση. Εξάλλου, η ερμηνεία αυτή, η οποία θα είχε ως συνέπεια την κατασκευή κτιρίων με πολλαπλές αφετηρίες μέτρησης ύψους και με διαφορετικά τελικά ύψη, ανάλογα με την κλίση του ακινήτου, κρίθηκε ως αντίθετη και με τη διατύπωση του διατάγματος, η οποία επιτάσσει λιτή γεωμετρική μορφή κατά τα παραδοσιακά αρχιτεκτονικά πρότυπα, αυτά, δηλαδή, που είχαν διαμορφωθεί πολύ πριν τον Νέο Οικοδομικό Κανονισμό. Κρίθηκε, περαιτέρω, ότι το διάταγμα της Αμοργού, το οποίο ούτως ή άλλως υπερισχύει του ΝΟΚ, έχει στόχευση που υπερβαίνει κατά πολύ τη ρύθμιση της δόμησης στην περιοχή αναφοράς, και αποτελεί, σε αρμονία με το Σύνταγμα, μοχλό προστασίας του πολύτιμου πολιτιστικού και αρχιτεκτονικού αποθέματος του κυκλαδίτικου αυτού νησιού. Κατά συνέπεια, οι σχετικές γενικής εφαρμογής διατάξεις του ΝΟΚ κρίθηκε ότι όχι μόνον δεν επιδέχονται άμεση εφαρμογή στην επίμαχη περιοχή, που υπάγεται σε ειδικό προστατευτικό καθεστώς, αλλά δεν αποτελούν καν πρόσφορο στοιχείο για την ερμηνεία των διατάξεών του.