ΣτΕ Δ΄ 592/2023
Πρόεδρος: Ε. Αντωνόπουλος
Εισηγητής: Ε. Κουράκου
Μη νόμιμη εν μέρει η επιμέτρηση του προστίμου που επιβλήθηκε από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς σε μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου και Πρόεδρο της Επιτροπής Ελέγχου της εταιρίας “FOLLI FOLLIE ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ” λόγω χειραγώγησης της αγοράς. Η υπόθεση αναπέμπεται στο Διοικητικό Εφετείο για νέα νόμιμη κρίση ως προς την επιμέτρηση του προστίμου.
Με την 592/2023 απόφαση του Δ΄ Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας κρίθηκε αίτηση αναιρέσεως μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου και Προέδρου της Επιτροπής Ελέγχου της εταιρίας “FOLLI FOLLIE ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΙΑ” που αφορούσε σε πρόστιμο που επιβλήθηκε σε βάρος του, ύψους 300.000 ευρώ, λόγω χειραγώγησης της αγοράς με τη διάδοση ψευδών και παραπλανητικών πληροφοριών για τη μετοχή της εν λόγω εταιρίας μέσω των ετήσιων ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων αυτής για τη χρήση 2017.
Με την απόφαση κρίθηκε ότι στην έννοια της χειραγώγησης της αγοράς μέσω διάδοσης ψευδών και παραπλανητικών πληροφοριών σχετικά με την προσφορά, την ζήτηση ή την τιμή ενός χρηματοπιστωτικού μέσου που εισάγεται ή έχει εισαχθεί σε οργανωμένη χρηματιστηριακή αγορά, ή είναι πιθανόν να διαμορφώσουν την τιμή του σε μη κανονικό ή τεχνητό επίπεδο, η οποία απαγορεύεται με βάση το άρθρο 12 παρ. 1 (περ. γ’) του Κανονισμού 596/2014, σε συνδυασμό με το άρθρο 15 του ίδιου Κανονισμού, εμπίπτει και η υπογραφή ή έγκριση από τα φυσικά πρόσωπα, που είναι κατά νόμο επιφορτισμένα με την αρμοδιότητα αυτή, όπως ο αναιρεσείων, που ήταν, κατά το κρίσιμο χρονικό διάστημα, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της εταιρίας και Πρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου αυτής, των ενοποιημένων οικονομικών καταστάσεων που δημοσιεύθηκαν και περιέχουν ψευδείς ή παραπλανητικές πληροφορίες, λαμβανομένου υπόψη ότι στις περιπτώσεις αυτές τα εν λόγω πρόσωπα όφειλαν εν πάση περιπτώσει, ως εκ της θεσμικής τους ιδιότητας και των αρμοδιοτήτων τους, να γνωρίζουν ότι οι διαδοθείσες πληροφορίες ήταν ψευδείς ή παραπλανητικές.
Περαιτέρω, κρίθηκε ότι από την ερμηνεία των διατάξεων των άρθρων 47 και 48 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του άρθρου 6 της ΕΣΔΑ συνάγεται ότι μεταξύ των κριτηρίων που τα κράτη μέλη λαμβάνουν υπόψη, σύμφωνα με το άρθρο 31 του Κανονισμού 596/2014 και το άρθρο 37 του ν. 4443/2016, προκειμένου να καθορίσουν την κύρωση και το ύψος της σε περίπτωση διαπίστωσης της παράβασης της χειραγώγησης της αγοράς κατά τα άρθρα 12 παρ. 1 περ. γ) και 15 του Κανονισμού 596/2014, δεν μπορεί να περιλαμβάνεται η μη συνεργασία του ελεγχόμενου φυσικού προσώπου, επειδή δεν προσκόμισε τα ζητηθέντα από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς στοιχεία, αφού η λήψη υπόψη του κριτηρίου αυτού θα παραβίαζε το δικαίωμα σιωπής του σε σχέση με στοιχεία που θα μπορούσαν να θεμελιώσουν την ποινική του ευθύνη βάσει των ανωτέρω διατάξεων του άρθρου 31 του ν. 4443/2016 για χειραγώγηση της αγοράς. Αντιθέτως, ο βαθμός της συνεργασίας του φυσικού προσώπου μπορεί, βάσει του ανωτέρω άρθρου 31 του Κανονισμού 596/2014 και 37 του ν. 4443/2016, να ληφθεί υπόψη κατά την επιλογή της επιβλητέας κύρωσης ή την επιμέτρηση του ύψους της θετικά για τον ελεγχόμενο, σε περίπτωση που αυτός κριθεί ότι συνεργάστηκε με την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς προσκομίζοντας τα ζητηθέντα στοιχεία. Με τα δεδομένα αυτά, ο σχετικός λόγος αναιρέσεως έγινε δεκτός με το σκεπτικό ότι η λήψη υπόψη, τόσο από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς όσο και από το δικάσαν Δικαστήριο, ως κριτηρίου επιμέτρησης του επιβληθέντος προστίμου της μη συνεργασίας του αναιρεσείοντος λόγω του ότι ο ίδιος δεν προσκόμισε τα ζητηθέντα από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς στοιχεία, αντίκειται στο δικαίωμα σιωπής του, καθώς με τον τρόπο αυτό ο αναιρεσείων υφίσταται κατ’ ουσίαν μια κύρωση για την μη προσκόμιση των στοιχείων αυτών, παρά το γεγονός ότι η τυχόν προσκόμιση τους θα ήταν δυνατό να θεμελιώσει ποινική του ευθύνη για χειραγώγηση της αγοράς βάσει των ανωτέρω διατάξεων του άρθρου 31 του ν. 4443/2016. Για τον λόγο αυτό, η αίτηση αναιρέσεως έγινε εν μέρει δεκτή κατά το μέρος που αφορά στην επιμέτρηση του επιβληθέντος προστίμου και η υπόθεση αναπέμφθηκε στο Διοικητικό Εφετείο για νέα νόμιμη κρίση ως προς το ζήτημα αυτό με τη λήψη υπόψη των νομίμων κριτηρίων.