Μετάφραση στην ελληνική γλώσσα του Δελτίου τύπου του ΕΔΔΑ σχετικά με την απόφαση Μείζονος Σύνθεσης Ν.D. και Ν.Τ. κατά Ισπανίας-Χρυσούλα Ανδρεάδου, Γεώργιος Γεωργόπουλος, Βαρβάρα Μπουκουβάλα

Μετάφραση στην ελληνική γλώσσα του Δελτίου τύπου του ΕΔΔΑ σχετικά με την απόφαση Μείζονος Σύνθεσης Ν.D. και Ν.Τ. κατά Ισπανίας

 

Η Ισπανία δεν παραβίασε τη Σύμβαση με την επιστροφή μεταναστών στο Μαρόκο, οι οποίοι επιχείρησαν να διέλθουν τους φράχτες του (συνοριακού) θύλακα της Μελίγια

 

Κρίσιμα νομοθετήματα.

 

 

Χρυσούλα Ανδρεάδου Πρωτοδίκης Δ.Δ. – Γεώργιος Γεωργόπουλος, Δικηγόρος παρ’ Αρείω Πάγω, υπ. Δ.Ν. – Βαρβάρα Μπουκουβάλα Πρωτοδίκης Δ.Δ., Δ.Ν.

 

 

Ολόκληρο το Δελτίο Τύπου εδώ

 

 

Η Ισπανία δεν παραβίασε τη Σύμβαση με την επιστροφή μεταναστών στο Μαρόκο, οι οποίοι επιχείρησαν να διέλθουν τους φράχτες του (συνοριακού) θύλακα της Μελίγια

 

Στη σημερινή απόφαση του Τμήματος Μείζονος Συνθέσεως[1] στην υπόθεση N.D. και N.T. κατά Ισπανίας (αιτήσεις υπ’ αρ. 8675/2015 και 8697/2015) το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου έκρινε:   ομοφώνως ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 4 του 4ου Πρωτοκολλου (απαγόρευση ομαδικών/συλλογικών απελάσεων αλλοδαπών) στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και   ομοφώνως ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 13 (δικαίωμα σε μία αποτελεσματική προσφυγή) σε συνδυασμό με το άρθρο  4 του Πρωτοκόλλου υπ’ αριθμό. 4.   Η υπόθεση αφορούσε την άμεση επιστροφή στο Μαρόκο δύο υπηκόων Μαλί και Ακτής του Ελεφαντοστού οι οποίοι, στις 13 Αυγούστου 2014, επιχείρησαν να εισέλθουν στην ισπανική επικράτεια, με παράνομο τρόπο, αναρριχώμενοι στους φράχτες που περιβάλλουν τον θύλακα της Μελίγιας στις  βορειοαφρικανικές ακτές.   Το Δικαστήριο θεώρησε ότι οι προσφεύγοντες στην πραγματικότητα, έθεσαν εαυτούς σε μία μη σύννομη κατάσταση, όταν εσκεμμένα προσπάθησαν να εισέλθουν στην Ισπανία στις 13 Αυγούστου 2014, διασχίζοντας τις δομές συνοριακής προστασίας της Μελίγια, ως μέλη μια μεγάλης ομάδας και από μη επιτρεπόμενη τοποθεσία, εκμεταλλευόμενοι τον μεγάλο αριθμό των μελών της ομάδας και κάνοντας χρήση βίας. Με τον τρόπο αυτό, επέλεξαν να μη κάνουν χρήση των υφιστάμενων νόμιμων διαδικασιών προκειμένου να εισέλθουν νόμιμα στην ισπανική επικράτεια. Συνεπώς, το Δικαστήριο θεώρησε ότι η μη έκδοση ατομικών αποφάσεων απομάκρυνσης, θα μπορούσε να αποδοθεί στο γεγονός ότι οι προσφεύγοντες- εάν υποτεθεί ότι θα ήθελαν να επικαλεσθούν δικαιώματα που απορρέουν από τη Σύμβαση- δεν χρησιμοποίησαν τις επίσημες διαδικασίες εισόδου που υφίσταντο για  τον σκοπό αυτό και έτσι τούτο αποτέλεσε συνέπεια της δικής τους συμπεριφοράς.   Στο μέτρο που διαπίστωσε ότι η μη ύπαρξη εξατομικευμένης διαδικασίας για την απομάκρυνση ήταν αποτέλεσμα της συμπεριφοράς των ίδιων των προσφευγόντων, το Δικαστήριο δεν μπόρεσε να θεωρήσει το καθ’ ου η προσφυγή Κράτος υπεύθυνο για την έλλειψη ενδίκου βοηθήματος στη Μελίγια, το οποίο θα τους επέτρεπε να αμφισβητήσουν αυτή την απομάκρυνση.

 

 

Κυριότερα πραγματικά περιστατικά

 

Οι προσφεύγοντες, N.D. και Ν.Τ. είναι υπήκοοι του Μαλί και της Ακτής του Ελεφαντοστού που γεννήθηκαν το 1986 και το 1985, αντιστοίχως. Ο πρώτος προσφεύγων δήλωσε ότι έφυγε από το Μαλί εξαιτίας της παρούσας εκεί ένοπλης σύγκρουσης  το 2012. Αφού ταξίδεψε μέσω της Μαυριτανίας και της Αλγερίας, έφτασε στο Μαρόκο το Μάρτιο του 2013 και προφανώς έμεινε στον καταυλισμό μεταναστών στο όρος Gurugu, κοντά στα σύνορα με τη Μελίγια. Ο δεύτερος προσφεύγων έφθασε στο Μαρόκο στα τέλη του 2012 και επίσης έμεινε στον καταυλισμό μεταναστών.

 

Η αυτόνομη πόλη της Μελίγια, είναι ένας ισπανικός θύλακας έκτασης περίπου 12 τ.χ. στις ακτές της Βόρειας Αφρικής, που περιβάλλεται από μαροκινό έδαφος. Οι ισπανικές αρχές έχτισαν ένα φράγμα κατά μήκος των 13χμ συνόρων, το οποίο, από το έτος 2014 αποτελείται από τρεις παράλληλους φράχτες. Κατά μήκος του τριπλού φράχτη υπάρχουν τρία σημεία διέλευσης συνόρων ανάμεσα στα οποία οι αστυνομικοί υπάλληλοι της  Guardia Civil ^[2] περιπολούν τα χερσαία σύνορα και την ακτή, προκειμένου να αποτρέψουν την παράνομη είσοδο. Ομάδες αλλοδαπών υπηκόων, οι οποίοι, μεταξύ άλλων περιοχών, προέρχονται και από την Υποσαχάρια Αφρική, συχνά κάνουν προσπάθειες να παραβιάσουν τους φράχτες.

 

Τις πρωινές ώρες της 13ης Αυγούστου 2014 έλαβε χώρα μια αρχική προσπάθεια εισόδου. Σύμφωνα με την Κυβέρνηση, οι Μαροκινές αρχές απέτρεψαν περίπου 500 μετανάστες να αναρριχηθούν στον εξωτερικό φράχτη, αλλά, παρόλα αυτά περίπου εκατό μετανάστες το κατάφεραν. Περί τους 75 μετανάστες κατάφεραν να φθάσουν στην κορυφή του εσωτερικού φράχτη, αλλά λίγοι από αυτούς κατάφεραν να κατέβουν στην άλλη πλευρά και να βρεθούν σε ισπανικό έδαφος, όπου ήρθαν αντιμέτωποι με τα μέλη της Guardia Civil. Οι υπόλοιποι παρέμειναν στην κορυφή του εσωτερικού φράχτη. Οι αστυνομικοί υπάλληλοι της Guardia Civil τους βοήθησαν να κατέλθουν, πριν τους οδηγήσουν  πίσω στο μαροκινό έδαφος, στην άλλη πλευρά των συνόρων, μέσω των πυλών ανάμεσα στους φράχτες.

 

Οι N.D. και  Ν.Τ. φέρονται να κατάφεραν να φθάσουν στην κορυφή του εσωτερικού φράχτη και παρέμειναν εκεί για αρκετές ώρες. Περίπου στις 3 μ.μ. και 2 μ.μ. αντιστοίχως, κατήλθαν τον φράχτη με τη βοήθεια των υπάλληλων των ισπανικών αστυνομικών αρχών οι οποίοι τους προμήθευσαν σκάλες. Μόλις έφθασαν στο έδαφος, συνελήφθησαν από τους αστυνομικούς υπαλλήλους της Guardia Civil οι οποίοι αναφέρεται ότι τους πέρασαν χειροπέδες, τους μετέφεραν πίσω στο Μαρόκο και τους παρέδωσαν στις μαροκινές αρχές. Οι προσφεύγοντες ισχυρίζονται ότι δεν υποβλήθηκαν σε καμία διαδικασία ταυτοποίησης, δεν είχαν την ευκαιρία να εξηγήσουν την προσωπική τους κατάσταση στις αρχές ή να λάβουν συνδρομή από δικηγόρους και μεταφραστές. Φέρονται να μεταφέρθηκαν στο αστυνομικό τμήμα της Nador, μερικά χιλιόμετρα νότια της Μελίγια. Αναφέρεται ότι πριν μεταφερθούν στη Φεζ, περίπου 300 χμ μακριά ζήτησαν και τους αρνήθηκαν ιατρική βοήθεια, και  τους εγκατέλειψαν στην τύχη τους.

 

Αιτιάσεις, διαδικασία και σύνθεση του Δικαστηρίου

Οι προσφεύγοντες, επικαλούμενοι το άρθρο 4 του Πρωτοκόλλου αριθμ. 4 (απαγόρευση της ομαδικής/συλλογικής απέλασης) της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, ισχυρίστηκαν ότι υποβλήθηκαν σε ομαδική/συλλογική απέλαση, χωρίς ατομική εκτίμηση της κατάστασής τους και χωρίς την εφαρμογή μιας οποιασδήποτε διαδικασίας ή νομικής συνδρομής. Παραπονέθηκαν για την εφαρμογή μιας συστηματικής πολιτικής απομάκρυνσης των μεταναστών χωρίς προηγούμενη ταυτοποίηση, η οποία, κατά τη γνώμη τους, στερείτο νομικής βάσης κατά τον κρίσιμο χρόνο τέλεσης των πραγματικών περιστατικών. Με θεμέλιο το άρθρο 13 (δικαίωμα πραγματικής προσφυγής) σε συνδυασμό με το άρθρο 4 του πρωτοκόλλου υπ’ αριθμό 4, παραπονούνται για την έλλειψη πραγματικής προσφυγής με ανασταλτικό αποτέλεσμα προκειμένου να αμφισβητήσουν την άμεση απομάκρυνσή τους στο Μαρόκο.

Οι προσφυγές κατατέθηκαν στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων στις 12 Φεβρουαρίου 2015. Στην απόφαση του Τμήματος της 3ης Οκτωβρίου 2017, το Δικαστήριο έκρινε ομοφώνως ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 4 του Πρωτοκόλλου υπ’ αριθμό 4 και παραβίαση του άρθρου 13 (δικαίωμα πραγματικής προσφυγής) σε συνδυασμό με το άρθρο 4 του πρωτοκόλλου υπ’  αριθμό  4.

Στις 14 Δεκεμβρίου 2017, η κυβέρνηση ζήτησε να παραπεμφθεί η υπόθεση στο τμήμα μείζονος συνθέσεως, σύμφωνα με το άρθρο 43 της Σύμβασης, και στις 29 Ιανουαρίου 2018 η Επιτροπή του τμήματος μείζονος συνθέσεως έκανε δεκτό το αίτημα αυτό. Στις 26 Σεπτεμβρίου 2018 έλαβε χώρα η ακροαματική διαδικασία.

Η βελγική, η γαλλική και η ιταλική κυβέρνηση, στις οποίες επιτράπηκε παρέμβαση στη γραπτή διαδικασία, υπέβαλαν τις γραπτές παρατηρήσεις τους ως τρίτοι παρεμβαίνοντες.

Επίσης, γραπτές παρατηρήσεις υποβλήθηκαν από τον Επίτροπο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του Συμβουλίου της Ευρώπης, τον Επίτροπο της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες (UNHCR), την ισπανική επιτροπή βοήθειας για τους πρόσφυγες και, ενεργώντας συλλογικά, το Συμβουλευτικό Κέντρο για τα Ατομικά Δικαιώματα, η Διεθνής Αμνηστία, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες και τους Εξόριστους και η Διεθνής Επιτροπή Νομικών, από κοινού με το Ολλανδικό Συμβούλιο για τους πρόσφυγες. Οι γραπτές παρατηρήσεις που υπέβαλε ο Επίτροπος της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ  για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα στη διαδικασία του τμήματος συμπεριελήφθησαν επίσης στον φάκελο. Η κα Dunja Mijatović, Επίτροπος για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης, από την 1η Απριλίου 2018, έλαβε τον λόγο στην ακροαματική διαδικασία, σύμφωνα με το άρθρο 36 § 3 της Σύμβασης. Ο Επίτροπος της Ύπατης Αρμοστείας του Ο.Η.Ε. για τους πρόσφυγες συμμετείχε επίσης στην ακροαματική διαδικασία. Η απόφαση λήφθηκε από το τμήμα μείζονος συνθέσεως των 17 δικαστών, με την ακόλουθη σύνθεση:

Linos-Alexandre Sicilianos (Ελλάδα), Πρόεδρος,

Angelika Nußberger (Γερμανία),

Robert Spano (Ισλανδία),

Vincent A. De Gaetano (Μάλτα),

Ganna Yudkivska (Ουκρανία),

André Potocki (Γαλλία),

Aleš Pejchal (Τσεχική Δημοκρατία),

Faris Vehabović (Βοσνία Ερζεγοβίνη),

Mārtiņš Mits (Λετονία),

Armen Harutyunyan (Αρμενία),

Gabriele Kucsko-Stadlmayer (Αυστρία),

Pauliine Koskelo (Φιλανδία),

Marko Bošnjak (Σλοβενία),

Tim Eicke (Ηνωμένο Βασίλειο),

Lәtif Hüseynov (Αζερμπαιτζάν),

Lado Chanturia (Γεωργία),

María Elósegui (Ισπανία),

και Johan Callewaert, Αναπληρωτής Γραμματέας του Τμήματος Μείζονος συνθέσεως

Απόφαση του Δικαστηρίου

Άρθρο 4 του Πρωτοκόλλου υπ’ αριθμό 4

Το Δικαστήριο σημείωσε ότι οι προσφεύγοντες ήταν μέλη μιας ομάδας αποτελούμενης από πολλά άτομα, η οποία επιχείρησε να εισέλθει στην ισπανική επικράτεια διασχίζοντας τα χερσαία σύνορα με παράνομο τρόπο, εκμεταλλευόμενοι τον μεγάλο αριθμό τους και στο πλαίσιο μιας επιχείρησης που είχε σχεδιαστεί εκ των προτέρων. Οι αιτιάσεις των προσφευγόντων,  βάσει του άρθρου 3, κηρύχθηκαν απαράδεκτες από το τμήμα. Οι προσφεύγοντες δεν είχαν ταυτοποιηθεί και καμία γραπτή διαδικασία δεν είχε τηρηθεί, προκειμένου να εξεταστούν οι ατομικές τους περιστάσεις. Η επιστροφή τους στο Μαρόκο ήταν επομένως de facto ατομική, αλλά αμέσως εκτελεσθείσα, που πραγματοποιήθηκε από τους ισπανούς συνοριοφύλακες. Όσον αφορά τα συμβαλλόμενα κράτη όπως η Ισπανία, των οποίων τα σύνορα συμπίπτουν με τα εξωτερικά σύνορα του χώρου Σένγκεν, η αποτελεσματικότητα των δικαιωμάτων που κατοχυρώνονται στη Σύμβαση απαιτεί τα εν λόγω Κράτη να προβλέπουν μία πραγματική και αποτελεσματική πρόσβαση στα μέσα νόμιμης εισόδου, ιδίως των διαδικασιών στα σύνορα για τους αφιχθέντες στα σύνορα. Αυτά τα μέσα θα πρέπει να επιτρέπουν σε όλα τα πρόσωπα που αντιμετώπισαν διώξεις να υποβάλουν ένα αίτημα προστασίας, που θεμελιώνεται ειδικότερα στο άρθρο 3 της Σύμβασης (απαγόρευση των βασανιστηρίων και της απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης), υπό προϋποθέσεις που διασφαλίζουν ότι το αίτημα εξετάζεται σύμφωνα με τους διεθνείς κανόνες, συμπεριλαμβανομένων αυτών και του Δικαστηρίου. Όπου υπάρχουν ρυθμίσεις που διασφαλίζουν το δικαίωμα υποβολής αιτήματος προστασίας βάσει της Σύμβασης με πραγματικό και αποτελεσματικό τρόπο, και ειδικότερα το άρθρο 3, η Σύμβαση δεν εμποδίζει τα Κράτη, στο πλαίσιο της εκπλήρωσης της υποχρέωσης τους να ελέγχουν τα σύνορα, να απαιτούν την υποβολή αιτήσεων για τέτοια προστασία που υποβάλλονται στα υφιστάμενα συνοριακά σημεία διέλευσης. Ως εκ τούτου, τα Κράτη θα μπορούσαν να αρνηθούν την είσοδο στο έδαφος του Κράτους τους σε αλλοδαπούς, συμπεριλαμβανομένων των αιτούντων άσυλο, οι οποίοι απέτυχαν χωρίς βάσιμους λόγους να συμμορφωθούν με τις απαιτήσεις αυτές και επεδίωξαν να διασχίσουν τα σύνορα σε διαφορετική τοποθεσία, ειδικά, όπως συνέβη σε αυτήν την περίπτωση, εκμεταλλευόμενοι τον μεγάλο αριθμό τους και κάνοντας χρήση βίας.

Το Δικαστήριο επεσήμανε ότι το ισπανικό Δίκαιο προσέφερε στους προσφεύγοντες διάφορα δυνατά μέσα για να επιτύχουν την είσοδό τους στην εθνική επικράτεια. Θα μπορούσαν να ζητήσουν θεώρηση εισόδου ή να υποβάλλουν αίτημα  αίτημα διεθνούς προστασίας, ιδίως στο σημείο διέλευσης των συνόρων, αλλά και στις διπλωματικές και προξενικές αντιπροσωπείες της Ισπανίας στις αντίστοιχες χώρες καταγωγής ή διαμετακόμισης ή ακόμη στο Μαρόκο.

Την 1η Σεπτεμβρίου 2014, οι ισπανικές αρχές θεσμοθέτησαν ένα γραφείο καταχώρησης των αιτήσεων ασύλου, που λειτουργεί όλο το εικοσιτετράωρο, στο διεθνές συνοριακό σημείο  διέλευσης Beni Enzar. Ακόμη και πριν από την ημερομηνία αυτή, μια νόμιμη οδός είχε θεσπιστεί προς τον σκοπό αυτόν, σύμφωνα με το άρθρο 21 του Ν. 12/2009. Η Κυβέρνηση δήλωσε ότι είχαν υποβληθεί είκοσι μία αιτήσεις ασύλου μεταξύ της 1ης Ιανουαρίου και της 31ης Αυγούστου 2014 στη Μελίγια, εκ των οποίων έξι υποβλήθηκαν στο συνοριακό σημείο διέλευσης Beni Enzar, ενώ οι αιτούντες άσυλο οδηγήθηκαν στη συνέχεια στο αστυνομικό τμήμα της Μελίγια, για να υποβάλλουν μια επίσημη αίτηση. Τα εν λόγω άτομα προέρχονταν από την Αλγερία, τη Μπουρκίνα Φάσο, το Καμερούν, το Κονγκό, την Ακτή του Ελεφαντοστού και τη Σομαλία.

Επομένως, το Δικαστήριο δεν είχε λόγο να αμφισβητήσει ότι ακόμη και πριν από τη σύσταση του ειδικού γραφείου Διεθνούς Προστασίας στο Beni Enzar την 1η Σεπτεμβρίου 2014 υπήρχε νομική υποχρέωση να γίνονται δεκτές αιτήσεις ασύλου στο εν λόγω συνοριακό  σημείο διέλευσης, καθώς και να δίδεται μία πραγματική δυνατότητα υποβολής τέτοιων αιτημάτων. Το απλό γεγονός – το οποίο δεν αμφισβητείται από την κυβέρνηση – ότι μόνο πολύ λίγα αιτήματα ασύλου υποβλήθηκαν στο Beni Enzar πριν από την 1η Σεπτεμβρίου 2014 δεν επέτρεπε το συμπέρασμα ότι το καθ’ ου Κράτος δεν είχε παράσχει γνήσια και αποτελεσματική πρόσβαση στη διέλευση των συνόρων στο συγκεκριμένο αυτό σημείο.

Στη γραπτή διαδικασία ενώπιον της Μείζονος Σύνθεσης, οι προσφεύγοντες δεν ισχυρίστηκαν ότι είχαν οποτεδήποτε προσπαθήσει να εισέλθουν στο ισπανικό έδαφος με νόμιμα μέσα. Μόνο κατά την ακροαματική διαδικασίας της Μείζονος Σύνθεσης δήλωσαν ότι είχαν προσπαθήσει να προσεγγίσουν το  Beni Enzar  αλλά «καταδιώχθηκαν από Μαροκινούς αξιωματούχους». Πέραν των αμφιβολιών που περιβάλλουν αυτόν τον ισχυρισμό οφειλόμενων στο γεγονός ότι υποβλήθηκε σε πολύ προχωρημένο στάδιο της διαδικασίας, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι σε κανένα σημείο οι αιτούντες δεν υποστήριξαν ότι τα εμπόδια που αντιμετώπισαν ήταν ευθύνη των Ισπανικών Αρχών.

Ως εκ τούτου, το Δικαστήριο δεν πείσθηκε ότι, κατά τον κρίσιμο χρόνο, οι προσφεύγοντες διέθεταν τους απαιτούμενους βάσιμους λόγους για να μην χρησιμοποιήσουν το συνοριακό σημείο διέλευσης Beni Enzar  με την προοπτική να υποβάλουν λόγους εναντίον της απέλασής τους με νομότυπο και σύννομο τρόπο.

Το άρθρο 4 του υπ’ αριθμό 4 Πρωτοκόλλου δεν εισήγαγε ένα γενικό καθήκον για ένα Συμβαλλόμενο Κράτος να φέρει υπό τη δική του δικαιοδοσία πρόσωπα που ήταν υπό τη δικαιοδοσία άλλου Κράτους. Ακόμη κι αν ήθελε υποτεθεί ότι υπήρξαν δυσκολίες στην φυσική προσέγγιση του συνοριακού σημείου διέλευσης Beni Enzar από τη Μαροκινή πλευρά, δεν θεμελιώθηκε καμία ευθύνη της καθ’ ης Κυβέρνησης για αυτή την κατάσταση. Η διαπίστωση αυτή ήταν επαρκής για το Δικαστήριο για να καταλήξει ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 4 του υπ’ αριθμό 4  Πρωτοκόλλου στην παρούσα υπόθεση.

Εξετάζοντας τις αναφερθείσες από την Ισπανική Κυβέρνηση δυνατότητες για την πρόσβαση σε Ισπανικές Πρεσβείες και Προξενεία όπου ένα αίτημα διεθνούς προστασίας θα μπορούσε να υποβληθεί, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι το Ισπανικό Προξενείο στο Νador απείχε μόλις 13,5 χλμ από το συνοριακό σημείο διέλευσης Beni Enzar  και ως εκ τούτου από την τοποθεσία εφόρμησης στους φράκτες στις 13 Αυγούστου 2014. Οι προσφεύγοντες, που δήλωσαν ότι είχαν μείνει στον καταυλισμό του Gurugu για δύο χρόνια (στην περίπτωση του N.D.) και για ένα χρόνο και εννέα μήνες (στην περίπτωση του N.T.) θα μπορούσαν εύκολα να ταξιδέψουν μέχρι εκεί, εάν επιθυμούσαν να αιτηθούν διεθνή προστασία. Δεν έδωσαν καμία εξήγηση στο Δικαστήριο γιατί δεν το έπραξαν, ούτε ισχυρίστηκαν ότι εμποδίστηκαν από το να κάνουν χρήση μιας τέτοιας δυνατότητας. Τέλος, οι προσφεύγοντες δεν αμφισβήτησαν την αυτοτελή και αποτελεσματική δυνατότητα να αιτηθούν (χορήγηση) θεώρησης εισόδου σε άλλες Ισπανικές Πρεσβείες, είτε στις χώρες προέλευσής τους είτε σε μία από τις χώρες από τις οποίες είχαν διέλθει από το 2012. Στην περίπτωση του N.D. μια ειδική Συνθήκη μεταξύ Ισπανίας και Μάλι παρείχε επίσης τη δυνατότητα απόκτησης ειδικής εργασιακής VISA.

Το Δικαστήριο θεώρησε ότι οι προσφεύγοντες είχαν κατ’ ουσίαν θέσει εαυτούς σε κίνδυνο συμμετέχοντας στην εφόρμηση στους συνοριακούς φράκτες της Μελίγια στις 13 Αυγούστου 2014, εκμεταλλευόμενοι τον μεγάλο αριθμό των ομάδων και κάνοντας χρήση βίας. Δεν έκαναν χρήση των ισχυουσών νομίμων διαδικασιών για να λάβουν νόμιμη είσοδο στο Ισπανικό έδαφος σύμφωνα προς τις προβλέψεις του Συνοριακού Κώδικα Σένγκεν αφορώντα τη διέλευση εξωτερικών συνόρων του χώρου Σένγκεν. Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο θεώρησε ότι η έλλειψη ατομικών αποφάσεων απομάκρυνσης εδύνατο να αποδοθεί στο γεγονός ότι οι προσφεύγοντες δεν έκαναν χρήση των επίσημων διαδικασιών εισόδου που ισχύουν προς τον σκοπό αυτό, και ότι ως εκ τούτου αυτό ήταν αποτέλεσμα της δικής τους συμπεριφοράς.

Κατ’ ακολουθία, δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 4 του υπ’ αριθμό 4  Πρωτοκόλλου.

Άρθρο 13 σε συνδυασμό με το Άρθρο 4 του 4ου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου

Το Δικαστήριο επεσήμανε ότι το Ισπανικό Δίκαιο είχε παράσχει δυνατότητα έφεσης κατά των διαταγών απομάκρυνσης στα σύνορα, αλλά οι ίδιοι οι προσφεύγοντες απαιτούνταν να συμμορφώνονται με τους κανόνες υποβολής τέτοιας έφεσης κατά της απομάκρυνσής τους.

Εφόσον το Δικαστήριο είχε διαπιστώσει ότι η έλλειψη εξατομικευμένης διαδικασίας για την απομάκρυνσή τους ήταν συνέπεια της συμπεριφοράς των ίδιων των προσφευγόντων να θέσουν εαυτούς σε μια μη σύννομη κατάσταση με το να διασχίσουν τις δομές συνοριακής προστασίας της Μελίγια στις 13 Αυγούστου 2014 ως τμήμα μιας μεγαλύτερης ομάδας και σε μη επιτρεπόμενη τοποθεσία, δεν θα μπορούσε το καθ’ ου Κράτος να είναι υπεύθυνο για την απουσία ένδικου βοηθήματος στην Μελίγια επιτρέπον την προσβολή αυτής της απομάκρυνσης.

Εφόσον οι αιτιάσεις των προσφευγόντων σχετικά με τους κινδύνους τους οποίους ήταν αναγκασμένοι να αντιμετωπίσουν στην χώρα προορισμού, το Μαρόκο, απορρίφθηκαν από την έναρξη της διαδικασίας όταν ο ισχυρισμός για παραβίαση του Άρθρου 3 κρίθηκε απαράδεκτος, η έλλειψη τέτοιου ενδίκου βοηθήματος δεν συνιστούσε αφ εαυτής παραβίαση του άρθρου 13.

Κατ’ ακολουθία, δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 13 της Σύμβασης σε συνδυασμό με το Άρθρο 4 του υπ’ αριθμό 4  Πρωτοκόλλου της Σύμβασης.

Διακριτές γνώμες

Ο Δικαστής Pejchal (Πετσαλ) εξέφρασε συγκλίνουσα γνώμη. Ο Δικαστής Koskelo (Κοσκελο) εξέφρασε εν μέρει αποκλίνουσα γνώμη. Οι γνώμες αυτές επισυνάπτονται στην απόφαση.

 

 

 

ΤΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΕΣΩΤΕΡΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

1. Ο οργανικός νόμος 4/2000 της 11ης Ιανουαρίου 2000 περί των δικαιωμάτων και ελευθεριών των αλλοδαπών στην Ισπανία και περί της κοινωνικής τους ένταξης
2. Ο Νόμος 12/2009  της 30ης Οκτωβρίου 2009 ως προς το δίκαιο του ασύλου και της επικουρικής προστασίας.
3. Το βασιλικό διάταγμα 203/1995 της 10ης Φεβρουαρίου 1995 (κανονιστική πράξη εφαρμογής του νόμου για το άσυλο)
4. Το βασιλικό διάταγμα 557/2011 της 20ης Απριλίου 2011 (κανονιστική πράξη εφαρμογής του οργανικού νόμου περί των δικαιωμάτων και ελευθεριών των αλλοδαπών στην Ισπανία και περί της κοινωνικής τους ένταξης)
5. Το επιχειρησιακό Πρωτόκολλο της επιτήρησης των συνόρων της Πολιτοφυλακής της 26ης Φεβρουαρίου 2014 (εφαρμοστέο κατά τον χρόνο των γεγονότων), το οποίο εισήγαγε την έκφραση «επιχειρησιακό σύνορο»
6. Εγκύκλιος προς όλους τους πρέσβεις της Ισπανίας
7. Ο Ισπανός Συνήγορος του Πολίτη

ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ

1. Η Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (όπως τροποποιήθηκε από τη Συνθήκη της Λισαβόνας τεθείσα σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου 2009)
2. Ο Χάρτης Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης
3. Η Συνθήκη Λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης (όπως τροποποιήθηκε από τη Συνθήκη της Λισαβόνας τεθείσα σε ισχύ την 1η Δεκεμβρίου 2009)
4. Το Σύμφωνο προσχώρησης του Βασιλείου της Ισπανίας στη Σύμβαση εφαρμογής του Συμφωνίας Σένγκεν της 14ης Ιουνίου 1985 ανάμεσα στις Κυβερνήσεις των Κρατών της Οικονομικής Ένωσης BENELUX, της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας και της Γαλλικής Δημοκρατίας σχετικά με την σταδιακή εξάλειψη των ελέγχων στα κοινά σύνορα, υπογραφείσα στο Σένγκεν την 19η Ιουνίου 1990
5. Ο Κανονισμός 562/2006/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της 15ης Μαρτίου 2006 ο οποίος θέσπισε έναν κοινοτικό Κώδικα σχετικά με το καθεστώς διέλευσης των συνόρων από τα πρόσωπα (συνοριακός Κώδικας Σένγκεν)
6. Ο Κανονισμός 2016/399/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της 9ης Μαρτίου 2016 αφορών έναν Κώδικα της Ένωσης σχετικά με το καθεστώς διέλευσης των συνόρων από τα πρόσωπα (συνοριακός Κώδικας Σένγκεν) (κωδικοποιημένο κείμενο)
7. Η Οδηγία 2008/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της 16ης Δεκεμβρίου 2008 σχετικά με τους κοινούς εφαρμοστέους κανόνες και διαδικασίες στα Κράτη – Μέλη ως προς τον επαναπατρισμό των υπηκόων τρίτων κρατών παράνομης διαμονής (η καλούμενη Οδηγία «επαναπατρισμός»)
8. Η Οδηγία 2005/85/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της1ης Δεκεμβρίου 2005 σχετικά με τους ελάχιστους κανόνες αφορώντες τη διαδικασία χορήγησης και ανάκλησης του καθεστώτος του πρόσφυγα στα Κράτη – Μέλη [μεταγενέστερη έκδοση Οδηγία 2013/32/ΕΕ της 26ης Ιουνίου 2013]
9. Η Οδηγία 2011/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και Συμβουλίου της13ης Δεκεμβρίου 2011 σχετικά με τους κανόνες που πρέπει να πληρούν οι υπήκοοι τρίτων κρατών ή οι απάτριδες για να μπορούν να τύχουν διεθνούς προστασίας, υπό ένα καθεστώς ενιαίο προς τους πρόσφυγες ή προς τα πρόσωπα δυνάμενα να τύχουν επικουρικής προστασίας και υπό το περιεχόμενο αυτής της προστασίας (αναδιατύπωση)
10. Το Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 12ης Απριλίου 2016 για την κατάσταση στην Μεσόγειο και για την ανάγκη μιας οικουμενικής προσέγγισης των μεταναστεύσεων εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2015/2095(ΙΝΙ).

 

Κείμενα του Συμβουλίου της Ευρώπης

 

1. Οι Είκοσι κατευθυντήριες αρχές σχετικά με την αναγκαστική επιστροφή που υιοθετήθηκε στις 4 Μαίου 2005 από την Επιτροπή Υπουργών του Συμβουλίου της Ευρώπης

 

2. Η Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτρoπής για τηv Πρόληψη τωv Βασαvιστηρίωv και της Απάvθρωπης ή Ταπειvωτικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας (ΕΠΒ)

 

3. Η ετήσια έκθεση πεπραγμένων έτους 2015 του Nils Muižnieks, Επιτρόπου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα του Συμβουλίου της Ευρώπης (“ο Επίτροπος για τα ανθρώπινα Δικαιώματα), με ημερομηνία 14 Μαρτίου 2016

 

4. Η Έκθεση, με ημερομηνία 3 Σεπτεμβρίου 2018 της διερευνητικής αποστολής στην Ισπανία από τον πρέσβη Tomáš Boček, Ειδικό Εκπρόσωπο της Γενικής Γραμματείας για τη μετανάστευση και τους πρόσφυγες, 18-24 Μαρτίου (SG/Inf (2018)25)

 

5. Το Ψήφισμα 2299 (2019) της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, που υιοθετήθηκε στις 28 Ιουνίου 2019: Πολιτικές και πρακτικές επιστροφής στα Κράτη Μέλη του Συμβουλίου της Ευρώπης

 

Άλλα διεθνή κείμενα

1. Α. Ο Χάρτης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, που υπογράφηκε στις 26 Ιουνίου 1945 στο Σαν Φρανσίσκο

 

2. Η Σύμβαση της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών της 23ης Μαίου 1969

 

3. Η Σύμβαση της Γενεύης της 28ης Ιουλίου 1951 για το καθεστώς των Προσφύγων

 

4. Η Σύμβαση κατά των βασανιστηρίων και άλλων τρόπων σκληρής, απάνθρωπης ή ταπεινωτικής μεταχείρισης ή τιμωρίας της 10ης Δεκεμβρίου 1984  (UNCAT)

 

5. Η Διακήρυξη για το εδαφικό άσυλο που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 14 Δεκεμβρίου 1967 (Απόφαση 2312 (ΧΧΙΙ))

 

6. Το “Σχέδιο άρθρων για την απέλαση Αλλοδαπών” υιοθετηθέν από την Επιτροπή Διεθνούς Δικαίου

 

7. Τα Συμπεράσματα επί της Διεθνούς Προστασίας που υιοθετήθηκαν από την Εκτελεστική Επιτροπή της Ύπατης Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες

 

8. Η γνώμη υπ’ αριθμ. 4/2016 της Επιτροπής των Δικαιωμάτων του Παιδιού στις 12 Φεβρουαρίου 2019 σύμφωνα με το Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Παιδιού, στο πλαίσιο μιας διαδικασίας κοινοποίησης

 

 

---