ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ-ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΒΑΡΒΑΡΑ ΜΠΟΥΚΟΥΒΑΛΑ
(σκ.40) Το δικαστήριο στην απόφαση αυτή έκρινε ότι εν προκειμένω για τις αιτιάσεις που προβάλλονται για την παραβίαση της αρχής της κατ’ αντιμωλίαν διεξαγωγής της συζήτησης, θα εφαρμόσει τις γενικές αρχές που έγιναν δεκτές στην υπόθεση Čepek κατά Τσεχικής Δημοκρατίας (αριθ. 9815/10, §§ 44 έως 50, 5 Σεπτεμβρίου 2013).
(σκ.41) Το δικαστήριο υπενθυμίζει ότι κάθε δικαστήριο πρέπει να σέβεται την αρχή της εκατέρωθεν ακροάσεως, ιδίως, όταν επιλύει μία διαφορά επί τη βάσει ενός λόγου που λαμβάνει υπόψη του αυτεπαγγέλτως. Τονίζει, όμως, ότι το δικαίωμα της εκατέρωθεν ακροάσεως δεν είναι απόλυτο και το κανονιστικό εύρος του μπορεί να ποικίλει, ιδίως, ενόψει των ιδιαιτεροτήτων της εκάστοτε διαδικασίας στην οποία εφαρμόζεται.
Το κύριο κριτήριο είναι αν ο διάδικος «αιφνιδιάζεται» από το γεγονός ότι το δικαστήριο στήριξε την απόφασή του σε έναν λόγο που έλαβε υπόψη του αυτεπαγγέλτως. Ιδιαίτερη επιμέλεια απαιτείται, όταν η δίκη λαμβάνει μια απροσδόκητη τροπή, ιδίως, σε ζήτημα που εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου. Η αρχή της εκατέρωθεν ακροάσεως επιτάσσει στα δικαστήρια να μην θεμελιώνουν τις αποφάσεις τους σε στοιχεία πραγματικά ή νομικά, τα οποία δεν έγιναν αντικείμενο γνώσης και συζήτησης κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και που άγουν τη διαφορά σε μία τέτοια τροπή, που ακόμη κι ένας επιμελής διάδικος δεν θα μπορούσε να προβλέψει.
42. Οι προαναφερθείσες αρχές ισχύουν και για τις κρίσεις της απόφασης του δικαστηρίου επί των εξόδων της δίκης. Δεδομένου ότι πρόκειται για συμπληρωματικό μέρος της κύριας δίκης, το δικαστήριο δεν υποχρεούται να υποβάλει προς συζήτηση όλα τα πραγματικά ή νομικά στοιχεία για τον καθορισμό της απόφασής του σχετικά με αυτή την πτυχή της διαφοράς. Ωστόσο, η αρχή της εκατέρωθεν ακροάσεως δεν μπορεί να αγνοηθεί εντελώς. Και, ναι, μεν, μπορεί να περιοριστεί η δικονομική δυνατότητα των μερών να υποβάλουν τις απόψεις τους σε σχέση με το ζήτημα των εξόδων της δίκης, ωστόσο, δεν θα πρέπει η υπόθεση και κατά το μέρος αυτό να παίρνει για αυτούς μία απροσδόκητη και απρόβλεπτη τροπή.
43. Τέλος, το Δικαστήριο υπενθυμίζει ότι η αρχή της εκατέρωθεν ακροάσεως και της αρχής της ισότητας των όπλων, που συνδέονται στενά μεταξύ τους, αποτελούν θεμελιώδη στοιχεία της έννοιας της «δίκαιης δίκης» του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης . Οι αρχές αυτές απαιτούν να τηρείται μια «δίκαιη ισορροπία» μεταξύ των μερών: ο καθένας πρέπει να διαθέτει την εύλογη δυνατότητα να παρουσιάσει την υπόθεσή του υπό συνθήκες που δεν τον θέτουν σε μειονεκτική θέση σε σχέση με τον αντίδικο του (Regner c. Τσεχική Δημοκρατία [GC], αριθ. 35289/11, § 146, 19 Σεπτεμβρίου 2017).
Εν προκειμένω οι προσφεύγοντες, εκπροσωπούμενοι από την Ένωση μισθωτών Γενεύης, ενεργώντας, κυρίως, διά του πληρεξουσίου δικηγόρου τους, άσκησαν μισθωτική αγωγή ενώπιον ελβετικού ομοσπονδιακού δικαστηρίου. Εκπροσωπήθηκαν από δικηγόρο της επιλογής τους, υπέγραψαν δε σχετικό πληρεξούσιο διόρισμού του που καταχωρήθηκε στο Μητρώο Δικηγόρων της Γενεύης.
Το ομοσπονδιακό δικαστήριο απεφάνθη ότι ο δικηγόρος αυτός δεν μπορούσε να εκπροσωπεί τους προσφεύγοντες στη διαδικασία ενώπιον του, διότι είχε ήδη εμπλακεί σε μια παράλληλη διαδικασία, και ετίθετο ζήτημα σύγκρουσης συμφερόντων.
Το Ε.Δ.Δ.Α. κατέληξε ότι η αυτεπάγγελτη κρίση του ομοσπονδιακού δικαστηρίου περί της μη δυνατότητας εκπροσώπησης των προσφευγόντων από τον πληρεξούσιο δικηγόρο τους, οδήγησε την υπόθεσή τους σε μία απρόβλεπτη και απροσδόκητη στροφή, παρότι γνώριζαν κατά τον χρόνο κατάθεσης της αγωγής τους ότι ετίθετο ένα ζήτημα σύγκρουσης συμφερόντων του πληρεξουσίου δικηγόρου τους, καθώς δεν ηδύναντο να προδικάσουν την απόφαση του ομοσπονδιακού δικαστηρίου επί τούτου.
Το δικαστήριο επεσήμανε ότι η απόφαση του ομοσπονδιακού δικαστηρίου είχε ως συνέπεια τη μη εκπροσώπηση των προσφευγόντων από δικηγόρο, και, δη, χωρίς προηγουμένως να τους ακροαστεί περί του ζητήματος αυτού για την αποκατάσταση της παρατυπίας, όπως προβλέπεται στον νόμο, για λόγους οικονομίας της δίκης.
Παρότι δεν απορρίφθηκε η αγωγή τους ως απαράδεκτη, η συνέπεια, λόγω της μη εκπροσώπησής τους από δικηγόρο, να μην τους καταβληθούν δικαστικά έξοδα, χωρίς να ακουστούν, παραβίασε το δικαίωμα της εκατέρωθεν ακροάσεως και τους έθεσε σε αντικειμενικά μειονεκτικότερη θέση σε σχέση με τον αντίδικό τους.
Το δικαστήριο κατέληξε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 6 παρ.1 της Ε.Σ.Δ.Α.