ΑΠΟΦΑΣΗ
Särgava κατά Εσθονίας της 16.11.2021 (αρ. 698/19)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Κατάσχεση προσωπικών αντικειμένων δικηγόρου.
Ο φορητός υπολογιστής και το κινητό τηλέφωνο του προσφεύγοντος, δικηγόρου, κατασχέθηκαν από το σπίτι και το αυτοκίνητό του και στη συνέχεια εξετάστηκαν από τις αρχές στο πλαίσιο έρευνας ποινικής υπόθεσης. Οι δικαστικές προσπάθειες του προσφεύγοντος, να κηρυχθεί παράνομη η κατάσχεση και να μην χρησιμοποιηθεί υλικό που αντιγράφηκε από τις κατασχεθείσες συσκευές ως αποδεικτικό στοιχείο στην ποινική διαδικασία, ήταν ανεπιτυχείς. Ο προσφεύγων, αναφερόμενος στο επαγγελματικό του απόρρητο και στο απαραβίαστο των δεδομένων που σχετίζονται με την παροχή νομικών υπηρεσιών, κατήγγειλε ότι η κατάσχεση του φορητού υπολογιστή και του κινητού του τηλεφώνου και η μετέπειτα εξέτασή τους είχαν παραβιάσει τα δικαιώματά του βάσει του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι υπήρξε έλλειψη διαδικαστικών εγγυήσεων που να σχετίζονται ειδικά με την προστασία του νομικού απορρήτου και έκρινε ότι η παρέμβαση δεν ήταν «σύμφωνη με το νόμο» κατά την έννοια του άρθρου 8 § 2 της ΕΣΔΑ.
Παραβίαση του δικαιώματος σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, της κατοικίας και της αλληλογραφίας.
ΔΙΑΤΑΞΗ
Άρθρο 8
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Ο προσφεύγων, Viktor Särgava, δικηγόρος στο επάγγελμα, είναι Εσθονός υπήκοος ο οποίος γεννήθηκε το 1982 και ζει στο Ταλίν.
Η υπόθεση αφορά τη νομοθεσία για το απόρρητο δικηγόρου-πελάτη.
Ο προσφεύγων ήταν ύποπτος για συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση και το 2018 οι αρχές αποφάσισαν τη διεξαγωγή έρευνας στο δικηγορικό γραφείο, στο σπίτι και στο αυτοκίνητό του. Στο πλαίσιο της ποινικής δίωξης που ασκήθηκε εναντίον του υποστήριξε ανεπιτυχώς ότι η κατάσχεση του φορητού υπολογιστή και του κινητού του τηλεφώνου κατά τη διάρκεια των ερευνών ήταν παράνομη. Η ποινική διαδικασία εναντίον του συνεχίζεται ακόμη.
Στηριζόμενος στο άρθρο 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, της κατοικίας και της αλληλογραφίας) της ΕΣΔΑ, ο προσφεύγων υποστήριξε ότι οι πληροφορίες που περιέχονταν στον φορητό υπολογιστή και το τηλέφωνό του υπάγονταν στη σφαίρα του επαγγελματικού απορρήτου και ότι η κατάσχεσή τους ήταν επομένως παράνομη.
ΤΟ ΣΤΡΑΣΒΟΥΡΓΟ ΑΠΟΦΑΣΙΖΕΙ…
Άρθρο 8
Η κατάσχεση των προσωπικών αντικειμένων του προσφεύγοντος και η μετέπειτα εξέτασή τους είχαν αποτελέσει παρέμβαση στο δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, της κατοικίας και της αλληλογραφίας του. Το ΕΔΔΑ άφησε ανοιχτό το ερώτημα εάν το εθνικό δίκαιο πληρούσε τις απαιτήσεις της αρχής της αναλογικότητας, δεδομένου ότι σε κάθε περίπτωση δεν παρείχε επαρκείς διαδικαστικές εγγυήσεις για την αποτροπή αυθαίρετης ή δυσανάλογης παρέμβασης στο νομικό απόρρητο.
Το εσωτερικό δίκαιο δεν φαινόταν να περιέχει καμία συγκεκριμένη διαδικασία ή διασφαλίσεις για την αντιμετώπιση της εξέτασης των φορέων ηλεκτρονικών δεδομένων και την αποτροπή της παραβίασης της επικοινωνίας που καλύπτεται από το επαγγελματικό απόρρητο (δικηγορικό). Το ένταλμα έρευνας δεν προέβλεπε τη διασφάλιση πιθανού προνομιακού υλικού που προστατεύεται από επαγγελματικό απόρρητο. Επιπλέον, η απόφαση για τη διεξαγωγή αναζήτησης βάσει λέξεων-κλειδιών (ή τη χρήση οποιασδήποτε άλλης μεθόδου αναζήτησης) καθώς και την επιλογή σχετικών λέξεων-κλειδιών, είχε αφεθεί αποκλειστικά στις ανακριτικές αρχές. Το εσωτερικό δίκαιο δεν είχε παραχωρήσει στον προσφεύγοντα κανένα δικαίωμα παρουσίας κατά την αναζήτηση βάσει λέξεων-κλειδιών και δεν φαινόταν να περιέχει συγκεκριμένους κανόνες σχετικά με τη διαδικασία που έπρεπε να ακολουθηθεί σε περίπτωση ένστασης για την κατάσχεση ή την εξέταση του περιεχομένου με αναφορά στην εμπιστευτικότητα και τη σχέση απορρήτου μεταξύ δικηγόρου-πελάτη.
Το ΕΔΔΑ δεν είχε καμία βάση για να αποφασίσει εάν το απόρρητο δικηγόρου-πελάτη είχε πράγματι διακυβευτεί στην υπό κρίση υπόθεση. Ωστόσο, η έλλειψη διαδικαστικών εγγυήσεων που σχετίζονται ειδικά με την προστασία του νομικού απορρήτου υπολείπεται ήδη των απαιτήσεων που απορρέουν από το κριτήριο ότι η παρέμβαση πρέπει να είναι «σύμφωνη με το νόμο» κατά την έννοια του άρθρου 8 § 2 της ΕΣΔΑ.
Συμπέρασμα
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ (τέσσερις ψήφοι έναντι τριών).
Δίκαιη ικανοποίηση
Άρθρο 41
Το ΕΔΔΑ απέρριψε το αίτημα χρηματικής ικανοποίησης λόγω ηθικής βλάβης του ποσού των 12.000 ευρώ που ζήτησε ο προσφεύγων.
Επιμέλεια: https://www.echrcaselaw.com/