ΑΠΟΦΑΣΗ
Υ.P. κατά Ρωσίας της 20.09.2022 (αρ. 43399/13)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Στείρωση προσφεύγουσας χωρίς τη συναίνεση, ενημέρωση ή συγκατάθεσή της λόγω ρήξης μήτρας. Σεβασμός της ιδιωτικής ζωής.
Η προσφεύγουσα, η οποία ήταν έγκυος τον Αύγουστο του 2008, υποβλήθηκε σε επείγουσα καισαρική τομή σε δημόσιο νοσοκομείο. Κατά τη διάρκεια της επέμβασης, οι γιατροί εντόπισαν ρήξη της μήτρας. Συνεκλήθη επειγόντως ιατρική επιτροπή, η οποία αποφάσισε ότι η προσφεύγουσα έπρεπε να στειρωθεί, για να αποφευχθεί ο πραγματικός και απειλητικός για τη ζωή της κίνδυνος της ρήξης της μήτρας ξανά σε μια μελλοντική εγκυμοσύνη. Ωστόσο, η προσφεύγουσα έλαβε γνώση της στείρωσης πολύ αργότερα (2010) από την εκτέλεση της διαδικασίας. Άσκησε αγωγή κατά του νοσοκομείου και των υπευθύνων γιατρών, η οποία απερρίφθη.
Επικαλούμενη το άρθρο 3 (απαγόρευση απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης) της ΕΣΔΑ, η προσφεύγουσα ισχυρίστηκε ότι η στείρωση χωρίς τη συγκατάθεσή της είχε σοβαρές ψυχολογικές και συναισθηματικές επιπτώσεις στην ίδια και στη σχέση της με τον άνδρα της. Επίσης, βάσει του άρθρου 8 (δικαίωμα σεβασμού της ιδιωτικής ζωής) της Σύμβασης, η ίδια υποστήριξε ότι δεν υπήρχε ιατρική ανάγκη για επείγουσα στείρωσή της καθώς δεν κινδύνευε η ζωή της και ότι, ακόμη κι αν υπήρχε κίνδυνος σε μελλοντικές κυήσεις λόγω πιθανής ρήξης μήτρας, αυτό δεν αποτελούσε επαρκή λόγο για να τη στειρώσουν χωρίς την πλήρη και ρητή συγκατάθεσή της. Επίσης ισχυρίστηκε, επικαλούμενη το ίδιο άρθρο, ότι η απόφαση του δικαστηρίου επί της αγωγής της ήταν ανεπαρκής.
Το Δικαστήριο είχε υπόψη ότι η στείρωση συνιστούσε σημαντική παρέμβαση στην αναπαραγωγική δυνατότητα ενός ατόμου και αφορούσε μια από τις βασικές σωματικές λειτουργίες του. Όμως διαπίστωσε ότι οι γιατροί δεν είχαν ενεργήσει κακόπιστα, πόσο μάλλον με πρόθεση κακής μεταχείρισης ή εξευτελισμού της προσφεύγουσας, αλλά οδηγήθηκαν από γνήσιες ανησυχίες για την υγεία και την ασφάλειά της. Έτσι, δε διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 3.
Αντίθετα, το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η προσφεύγουσα είχε υποστεί παραβίαση του δικαιώματός της στον σεβασμό της ιδιωτικής της ζωής ως αποτέλεσμα της αποτυχίας των γιατρών να αναζητήσουν και να εξασφαλίσουν τη ρητή, ελεύθερη και ενημερωμένη συγκατάθεσή της όσον αφορά τη στείρωσή της, σύμφωνα με το εθνικό δίκαιο. Η εν λόγω ιατρική παρέμβαση είχε πολύ σοβαρές συνέπειες για την ασθενή και επίσης, δεν είχε παρασχεθεί στην προσφεύγουσα καμία αποζημίωση για την παραβίαση του δικαιώματός της στο σεβασμό της ιδιωτικής ζωής. Συνεπώς το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση της ιδιωτικής ζωής (άρθρο 8 της ΕΣΔΑ) και επιδίκασε στην προσφεύγουσα 7.500 ευρώ για ηθική βλάβη και 1.770 ευρώ για έξοδα.