ΑΠΟΦΑΣΗ
Ένωσης BURESTOP 55 κ.α. κατά Γαλλίας της 01.07.2021 (αρ. προσφ. 56176/18, 56189/18, 56232/18, 56236/18, 56241/18, 56247/18)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Αγωγές αποζημιώσεων συλλόγων προστασίας του περιβάλλοντος για ραδιενεργά απόβλητα. Απόρριψη αγωγών ως απαράδεκτες. Δυσανάλογος περιορισμός στο δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο.
Ορισμένες περιβαλλοντολογικές ενώσεις ήταν αντίθετες στη δημιουργία βιομηχανικού κέντρου γεωλογικής αποθήκευσης, γνωστό ως τοποθεσία Cigéoon στο Bure κατά μήκος των ορίων των διαμερισμάτων Meuse, Haute-Marne και Vosges, στη διοικητική περιοχή Grand Est. Το κέντρο σχεδιάστηκε για αποθήκευση σε βαθιά γεωλογικά αποθετήρια, υψηλού κινδύνου και μεγάλης διάρκειας ζωής ραδιενεργών αποβλήτων. Οι ενώσεις αυτές άσκησαν αγωγή κατά της Εθνικής Υπηρεσίας για τη διαχείριση των ραδιενεργών αποβλήτων (ANDRA), ζητώντας αποζημίωση για ζημίες που προκλήθηκαν από την παράλειψη παροχής υποχρεωτικών δημόσιων πληροφοριών σύμφωνα με τον Περιβαλλοντικό Κώδικα. Οι αγωγές τους απορρίφθηκαν, η μία λόγω έλλειψης locus standi του συλλόγου και οι πέντε άλλες επί της ουσίας.
Όσον αφορά το δικαίωμα πρόσβασης του σωματείου MIRABLE-LNE σε δικαστήριο, το Δικαστήριο σημείωσε καταρχάς ότι το Εφετείο των Βερσαλλιών, το οποίο είχε κηρύξει την αγωγή του απαράδεκτη, δεν είχε λάβει υπόψη το γεγονός ότι η ένωση εγκρίθηκε επίσημα σύμφωνα με το άρθρο L. 141-1 του Περιβαλλοντικού κώδικα. Μια τέτοια έγκριση είχε, κατ’ αρχήν, απονέμει locus standi σε αυτό. Το Δικαστήριο τότε σημείωσε ότι το Εφετείο των Βερσαλλιών διαπίστωσε ότι ο νόμιμος στόχος της προσφεύγουσας ένωσης δεν περιελάβανε ρητά ούτε την πρόληψη των περιβαλλοντικών και υγειονομικών κινδύνων που ενέχει η πυρηνική βιομηχανία και οι σχετικές δραστηριότητες με αναπτυξιακά έργα, ούτε ενημέρωση του κοινού σχετικά με τους κινδύνους από την ταφή ραδιενεργών αποβλήτων. Το καταστατικό του διατυπώθηκε με πολύ πιο γενικούς όρους ώστε η ένωση είχε ως στόχο την προστασία του περιβάλλοντος. Υπογραμμίζοντας, ιδίως, ότι η προστασία από πυρηνικούς κινδύνους αποτελούσε σαφώς αναπόσπαστο μέρος της προστασίας του περιβάλλοντος, το Δικαστήριο έκρινε ότι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε το Εφετείο των Βερσαλλιών και έγινε δεκτό από το Ακυρωτικό Δικαστήριο, το οποίο είχε επιβάλει δυσανάλογο περιορισμό στο δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο, ήταν προφανώς παράλογο σε αυτό το σημείο. Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 της Σύμβασης.
Όσον αφορά το δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες που θα μπορούσαν, υπό ορισμένες συνθήκες, να απορρέουν από το άρθρο 10 της Σύμβασης, το Δικαστήριο έκρινε, για πρώτη φορά, ότι το δικαίωμα αυτό θα ήταν αλυσιτελές, εάν οι παρεχόμενες πληροφορίες ήταν ψευδείς, ανακριβείς ή ανεπαρκείς. Το Δικαστήριο συμπέρανε ότι ο σεβασμός αυτού του δικαιώματος απαιτούσε οι πληροφορίες που παρέχονται να είναι αξιόπιστες, ιδίως όταν το δικαίωμα προερχόταν από μια νομική υποχρέωση για το κράτος, και ότι σε περίπτωση διαφωνίας, οι ενδιαφερόμενοι θα πρέπει να έχουν ένδικο μέσο που να προβλέπει την αναθεώρηση του περιεχομένου και της ποιότητας των παρεχόμενων πληροφοριών, στο πλαίσιο διαδικασίας αντιδικίας. Στην παρούσα περίπτωση, το Δικαστήριο σημείωσε ότι πέντε από τις έξι προσφεύγουσες ενώσεις μπόρεσαν να καταθέσουν στα εγχώρια δικαστήρια αγωγή, η εκδίκαση της οποίας είχε επιτρέψει, μέσω κατ’ αντιμωλία αντιδικίας, την αποτελεσματική επανεξέταση της συμμόρφωσης της ANDRA με τη νομική της υποχρέωση να παρέχει στο ευρύ κοινό πληροφορίες σχετικά με τη διαχείριση ραδιενεργών αποβλήτων και του περιεχομένου και της ποιότητας των πληροφοριών που κοινοποιούνται από τον οργανισμό σχετικά με το γεωθερμικό δυναμικό της τοποθεσίας Bure.
Ενώ επισημαίνεται ότι το Εφετείο θα έπρεπε να τεκμηριώσει πληρέστερα την απάντησή του στη αγωγή των προσφευγουσών ενώσεων για την αξιοπιστία συγκεκριμένων στοιχείων πληροφοριών στην έκθεση της ANDRA της 21ης Ιουλίου 2009, το Δικαστήριο έκρινε ότι οι πέντε ενώσεις είχαν πρόσβαση σε ένδικο μέσο που πληρούσε τις απαιτήσεις του άρθρου 10 της ΕΣΔΑ.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 6 § 1 (δικαίωμα πρόσβασης σε δικαστήριο) της ΕΣΔΑ σχετικά με την Ένωση MIRABEL-LNE αλλά δεν διαπίστωσε παραβίαση του άρθρου 10 (δικαίωμα πρόσβασης σε πληροφορίες) σχετικά με τις ενώσεις Burestop 55, ASODEDRA, Fédération Réseau Sortir du Nucléaire, Les Habitants vigilants du Canton de Gondrecourt και CEDRA 52.