ΑΠΟΦΑΣΗ
Alkhatib κ.α. κατά Ελλάδας της 16.01.2024 (αριθ. προσφ. 3566/16)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Σοβαρός τραυματισμός επιβάτη από πυροβολισμό λιμενικού που πυροβόλησε στη μηχανή ελεγχόμενου σκάφους κατά τη διάρκεια καταδίωξης για την αναχαίτισή του. Το σκάφος αυτό μετέφερε παράνομα μετανάστες προς την Ελλάδα. Ο συγγενής των προσφευγόντων – επιβάτης του σκάφους που δέχθηκε τους πυροβολισμούς – απεβίωσε λίγο καιρό αργότερα, αφού παρέμεινε επί μήνες στην εντατική.
Το Δικαστήριο επισήμανε ότι υπήρξαν πολυάριθμες ελλείψεις στην έρευνα που διενήργησαν οι εθνικές αρχές. Αυτό είχε οδηγήσει, ιδίως, στην απώλεια αποδεικτικών στοιχείων και επηρέασε την επάρκεια της έρευνας. Μεταξύ άλλων, ήταν αδύνατο να προσδιοριστεί εάν η χρήση δυνητικά θανατηφόρου βίας ήταν δικαιολογημένη ή όχι υπό τις ιδιαίτερες περιστάσεις της υπόθεσης.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του διαδικαστικού σκέλους του δικαιώματος στη ζωή (άρθρο 2 της ΕΣΔΑ).
Το Δικαστήριο επισήμανε επίσης ότι: α) το εναγόμενο κράτος δεν είχε συμμορφωθεί με την υποχρέωσή του να θεσπίσει ένα επαρκές νομοθετικό πλαίσιο που να διέπει τη χρήση δυνητικά θανατηφόρας βίας στον τομέα των επιχειρήσεων θαλάσσιας επιτήρησης, β) οι λιμενικοί, οι οποίοι θα μπορούσαν να υποθέσουν ότι το σκάφος που παρακολουθούσαν μετέφερε επιβάτες, δεν είχαν επιδείξει την απαραίτητη επαγρύπνηση για την ελαχιστοποίηση κάθε κινδύνου για τη ζωή, γ) η ακτοφυλακή είχε χρησιμοποιήσει υπερβολική βία στο πλαίσιο ασαφών κανονισμών σχετικά με τη χρήση πυροβόλων όπλων. Το Δικαστήριο έκρινε ότι η Κυβέρνηση δεν είχε αποδείξει ότι η χρήση βίας ήταν «απολύτως αναγκαία» κατά την έννοια της παρ. 2 του άρθρου 2.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε επίσης παραβίαση και του ουσιαστικού σκέλους του του δικαιώματος στη ζωή (άρθρο 2 της ΕΣΔΑ) και επιδίκασε στους προσφεύγοντες 80.000 ευρώ για ηθική βλάβη.