ΑΠΟΦΑΣΗ
Dianova κ.α. κατά Ρωσίας της 10/09/2024 (αρ. προσφ. 21286/15 και 4 ακόμη)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η πρώτη προσφεύγουσα, πραγματοποίησε πενθήμερη απεργία πείνας σε δημόσιο χώρο με σκοπό να διαμαρτυρηθεί για την κακομεταχείριση κρατουμένων στις φυλακές. Παρά τον ειρηνικό χαρακτήρα της διαμαρτυρίας, αστυνομικοί διέκοψαν την απεργία πείνας, επικαλούμενοι παραβίαση του νόμου περί δημόσιων εκδηλώσεων. Τα εθνικά δικαστήρια στη συνέχεια χαρακτήρισαν την απεργία πείνας της ως «στατική διαδήλωση» και της επέβαλαν πρόστιμο ίσο με τη μηνιαία σύνταξή της.
Οι υπόλοιποι τέσσερις προσφεύγοντες συνελήφθησαν ενώ προσπαθούσαν να «γυρίσουν» μια σατιρική ταινία σε δημόσιο πάρκο, στην οποία εμφανιζόταν ένας καλλιτέχνης μεταμφιεσμένος σε Πρόεδρο Πούτιν, ενώ οι υπόλοιποι συμμετέχοντες εξέφραζαν με χιούμορ τον «θαυμασμό» τους χρησιμοποιώντας παράλογα συνθήματα, εκδηλώνοντας έτσι την δυσαρέσκεια τους για την πολιτική του Πούτιν. Υποστήριξαν ότι η συγκέντρωσή τους δεν αποτελούσε «δημόσια εκδήλωση», όπως ορίζεται από τον νόμο περί δημόσιων εκδηλώσεων.
Το ΕΔΔΑ διαπίστωσε ότι το νομικό πλαίσιο βάση του οποίου ενήργησαν οι αρχές ήταν ασαφές και εφαρμόστηκε με τυπολατρικό τρόπο, χωρίς να παρέχει επαρκείς εγγυήσεις κατά της αυθαίρετης παρέμβασης. Το Δικαστήριο κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η παρέμβαση στα δικαιώματα της πρώτης προσφεύγουσας δεν ήταν «προβλεπόμενη από το νόμο» και δεν ήταν «αναγκαία σε μια δημοκρατική κοινωνία», παραβιάζοντας το άρθρο 11 ΕΣΔΑ.
Το ΕΔΔΑ σημείωσε ότι οι αρχές είχαν εσφαλμένα χαρακτηρίσει τη δραστηριότητά των υπολοίπων τεσσάρων προσφευγόντων τους ως «συγκέντρωση» χωρίς να αναγνωρίσουν το συγκεκριμένο πλαίσιο και τη φύση των ενεργειών τους, οι οποίες ήταν καλλιτεχνικές και εκφραστικές και όχι πολιτικά διασπαστικές. Το Δικαστήριο υπογράμμισε ότι η διασταλτική ερμηνεία του νόμου επέτρεψε στις αρχές να επιβάλουν αυθαίρετα κυρώσεις στους προσφεύγοντες, παραβιάζοντας το δικαίωμά τους στην ελευθερία της έκφρασης (άρθρο 10).
Το Δικαστήριο εξέτασε επίσης πρόσθετους ισχυρισμούς σχετικά με τα δικαιώματα των προσφευγόντων στην προσωπική ελευθερία και τη δίκαιη δίκη. Το Δικαστήριο διαπίστωσε επίσης παραβιάσεις των άρθρων 5 και 6 της ΕΣΔΑ.
Το ΕΔΔΑ επιδίκασε 17.440 ευρώ για ηθική βλάβη συνολικά στους προσφεύγοντες και 4.000 ευρώ για δικαστικά έξοδα.