ΑΠΟΦΑΣΗ
Mortier κατά Βελγίου της 04.10.2022 (αρ. προσφ. 78017/17)
Βλ. εδώ
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Η μητέρα του προσφεύγοντος εξέφρασε την επιθυμία να υποβληθεί σε ευθανασία λόγω μακροχρόνιας κατάθλιψης από την οποία έπασχε. Μετά από συζητήσεις με γιατρούς αποφάσισε να προβεί σε ευθανασία, χωρίς να έχουν πρωτίστως ενημερωθεί ο προσφεύγων ή η αδελφή του. Παρά τις συμβουλές των γιατρών, η μητέρα δεν ήθελε να έρθει σε επαφή με τα παιδιά της πριν πεθάνει. Ωστόσο, δέχτηκε να τους στείλει ένα email με το οποίο τους ενημέρωσε τελικά για την απόφασή της και στο οποίο απάντησε μόνο η κόρη της ότι συμφωνεί με την απόφασή της.
Επικαλούμενος το άρθρο 2 (δικαίωμα στη ζωή) της ΕΣΔΑ, ο προσφεύγων ισχυρίστηκε ότι το κράτος δεν είχε εκπληρώσει τις υποχρεώσεις του για την προστασία της ζωής της μητέρας του, καθώς δεν ακολουθήθηκαν οι νόμιμες διαδικασίες για την ευθανασία στην περίπτωσή της. Επικαλούμενος ακόμη, το άρθρο 13 (δικαίωμα σε αποτελεσματικό ένδικο μέσο) της Σύμβασης, παραπονέθηκε για την έλλειψη σε βάθος και αποτελεσματικής έρευνας για τα θέματα που έθιξε. Ο προσφεύγων παραπονέθηκε επίσης για παραβίαση και του άρθρου 8 (δικαίωμα σεβασμού ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής), γιατί το κράτος απέτυχε να προστατεύσει αποτελεσματικά το δικαίωμα της μητέρας του στη ζωή.
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου εξήγησε ότι η υπόθεση δεν αφορούσε το αν υπήρχε δικαίωμα στην ευθανασία, αλλά τη συμβατότητα με την ΕΣΔΑ της πράξης ευθανασίας που πραγματοποιήθηκε στην περίπτωση της μητέρας του προσφεύγοντος.
Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 2 (δικαίωμα στη ζωή) λόγω του νομοθετικού πλαισίου που διέπει τις πράξεις προ της ευθανασίας και την εν λόγω διαδικασία. Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι διατάξεις για την ευθανασία αποτελούν κατ’ αρχήν νομοθετικό πλαίσιο που εξασφάλιζε ειδικά την προστασία του δικαιώματος στη ζωή των ασθενών όπως απαιτείται από το άρθρο 2 της ΕΣΔΑ. Επιπλέον δεν διαπίστωσε παραβίαση του ίδιου άρθρου 2, λαμβάνοντας υπόψη τις συνθήκες υπό τις οποίες είχε πραγματοποιηθεί η πράξη. Το Δικαστήριο έκρινε ότι δεν μπορούσε να ειπωθεί από τα στοιχεία που είχε ενώπιόν του αναφορικά με την επίμαχη πράξη, που τελέστηκε σύμφωνα με το θεσπισμένο νομοθετικό πλαίσιο, ότι υπήρξε παραβίαση.
Το Στρασβούργο διαπίστωσε όμως παραβίαση του διαδικαστικού σκέλους του δικαιώματος στη ζωή (άρθρο 2) λόγω της διαδικασίας επανεξέτασης μετά την ευθανασία στην παρούσα υπόθεση. Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι το κράτος δεν είχε εκπληρώσει τη διαδικαστική θετική του υποχρέωση, λόγω της έλλειψης ανεξαρτησίας του Ομοσπονδιακού Συμβουλίου για την Επανεξέταση και Αξιολόγηση της Ευθανασίας και τη διάρκεια της ποινικής έρευνας στην υπόθεση.
Τέλος έκρινε ότι δεν υπήρξε παραβίαση του άρθρου 8 (δικαίωμα σεβασμού ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής). Το Δικαστήριο διαπίστωσε ότι οι γιατροί που βοήθησαν τη μητέρα του προσφεύγοντος, είχαν κάνει ό,τι μπορούσαν, σύμφωνα με το νόμο, το καθήκον εμπιστευτικότητας και το ιατρικό απόρρητο, μαζί με τις ηθικές κατευθυντήριες γραμμές, για να διασφαλίσουν ότι η μητέρα θα επικοινωνούσε με τα παιδιά της σχετικά με την επιθυμία ευθανασίας της.