ΑΠΟΦΑΣΗ
Kooperativ Neptun Servis κατά Ρωσίας της 23.11.2021 (αρ. προσφ. 40444/17)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Απόφασης κατεδάφισης αυθαίρετου εμπορικού κέντρου. Δικαίωμα σεβασμού της ιδιοκτησίας. Πρόσβαση σε δικαστική προστασία κατά εκτελεστών κανονιστικών αποφάσεων της διοίκησης.
Η προσφεύγουσα εταιρεία κατασκεύασε εμπορικό κέντρο στη Μόσχα το οποίο εκμεταλλεύονταν ασκώντας διάφορες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Το κτίριο κρίθηκε αυθαίρετο και εκδόθηκε δημοτική απόφαση για κατεδάφισή του. Τα εγχώρια δικαστήρια απέρριψαν αμετάκλητα τις προσφυγές της εταιρείας ως απαράδεκτες και δεν έκριναν επί της ουσίας για την νομιμότητα της απόφασης κατεδάφισης.
Το ΕΔΔΑ σημείωσε ότι δεν υπήρξε διαφωνία μεταξύ των μερών ως προς το γεγονός ότι η καταχώριση της περιουσίας της προσφεύγουσας μεταξύ των αυθαίρετων κατασκευών προς κατεδάφιση σε παράρτημα της δημοτικής διαταγής και η απόφαση κατεδάφισης, δεν είχαν υποβληθεί σε δικαστικό έλεγχο, παρά του ότι προβλέπονταν από την εθνική νομοθεσία.
Δεδομένου ότι η εντολή κατεδάφισής του κτιρίου, ισοδυναμούσε με παρέμβαση στο δικαίωμα της προσφεύγουσας στην ειρηνική απόλαυση της ιδιοκτησίας της και ότι η προσφεύγουσα εταιρεία δεν ήταν σε θέση να προσφύγει για την υπόθεσή της στα εγχώρια δικαστήρια, το ΕΔΔΑ διαπίστωσε παραβίαση του δικαιώματος σεβασμού της ιδιοκτησίας (άρθρο 1 του Πρώτου Πρόσθετου Πρωτοκόλλου) και του δικαιώματος πρόσβασης σε δικαστήριο ως ειδικότερη έκφανση της δίκαιης δίκης (άρθρο 6 §1 της ΕΣΔΑ).
ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΑ ΠΕΡΙΣΤΑΤΙΚΑ
Η προσφεύγουσα είναι μια ιδιωτική εταιρεία, με έδρα τη Μόσχα, της οποίας το ακίνητο (εμπορικό κέντρο) κατασκευάστηκε στη Μόσχα τη δεκαετία του 1990 και στη συνέχεια χαρακτηρίστηκε ως αυθαίρετη κατασκευή.
Το 1994 η προσφεύγουσα εταιρεία σύνηψε σύμβαση μίσθωσης με το Δημοτικό Συμβούλιο της Μόσχας, η οποία όριζε ειδικότερα ότι η γη επρόκειτο να εκμισθωθεί στην εταιρεία για σκοπούς κατασκευής τριώροφου κτιρίου, το οποίο θα χρησιμοποιούνταν ως κέντρο ψυχαγωγίας. Εκτός από αυτό το κέντρο, η προσφεύγουσα εταιρεία έκτισε ένα εμπορικό κέντρο στην ίδια τοποθεσία.
Από το 2006 και μετά, οι αρχές της Μόσχας επισήμαναν επανειλημμένα ότι το εν λόγω κτίριο ήταν αυθαίρετο, καθώς είχε κατασκευαστεί πάνω από αποχετευτικό δίκτυο. Ωστόσο, τα δικαστήρια που εξέτασαν την υπόθεση των αρχών και απέρριψαν τις αξιώσεις τους ως παραγεγραμμένες.
Το 2015 το Δημοτικό Συμβούλιο της Μόσχας εξέδωσε την απόφαση με αριθ. 899-ΠΠ για την κατεδάφιση περίπου 100 «αυθαίρετων κατασκευών». Τα σχετικά κτίρια, όπως προσδιορίστηκαν από τις αρχές της Μόσχας, έπρεπε να κατεδαφιστούν από τους ιδιοκτήτες τους. Καθώς η εταιρεία αρνήθηκε να τα κατεδαφίσει, το Δημοτικό Συμβούλιο της Μόσχας εκκένωσε τα κτίρια τον Φεβρουάριο του 2016.
Η εταιρεία προσπάθησε να ακυρώσει την απόφαση κατεδάφισης στο δικαστήριο, αλλά δεν τα κατάφερε. Τα δικαστήρια διαπίστωσαν ότι δεν είχαν δικαιοδοσία με το επιχείρημα ότι η εντολή κατεδάφισης είχε «κανονιστικό χαρακτήρα» και δεν ήταν μεμονωμένο μέτρο. Τα διοικητικά δικαστήρια, με τη σειρά τους, χαρακτήρισαν την έφεση της εταιρείας– κατά του «κανονιστικού» σκέλους της εντολής κατεδάφισης – απαράδεκτη λόγω ίδιας διαμορφωμένης νομολογίας, γιατί ήταν ουσιαστικά η ίδια με προγενέστερη έφεση άλλης εταιρείας κατά του αυτού διαδίκου.
Ο Δήμος της Μόσχας δεν ζήτησε από δικαστήριο να κηρύξει την επίμαχη ιδιοκτησία ως αυθαίρετη κατασκευή. Επομένως, κανένα δικαστήριο δεν εξέτασε την ατομική κατάσταση της προσφεύγουσας εταιρείας, η οποία παραπονέθηκε για άρνηση πρόσβασης σε δικαστήριο ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.
echrcaselaw.com/apofaseis-edda
Το Δικαστήριο του Στρασβούργου επιδίκασε ποσό 6.000 ευρώ για ηθική βλάβη και 4.784 ευρώ για έξοδα. Απέρριψε το αίτημα για υλική αποζημίωση γιατί έκρινε ότι δεν ήταν εντός των αρμοδιοτήτων του Δικαστηρίου να αποφανθεί υπέρ ενός διαδίκου αναφορικά με την επιδίκαση για την εικαζόμενη περιουσιακή ζημία, αφού κάτι τέτοιο δεν είχε κριθεί από τα εθνικά δικαστήρια.