ΑΠΟΦΑΣΗ
Lech Wałęsa κατά Πολωνίας της 23.11.2023 (αριθ. προσφ. 50849/21)
ΠΕΡΙΛΗΨΗ
Ο προσφεύγων Lech Wałęsa, πρώην Πρόεδρος της Πολωνίας και βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης, είχε ασκήσει αγωγή εναντίον συνεργάτη του, ο οποίος τον είχε κατηγορήσει δημοσίως για συνεργασία με τις μυστικές υπηρεσίες υπό το κομμουνιστικό καθεστώς. Η αγωγή του, είχε γίνει με αμετάκλητη απόφαση εν μέρει δεκτή και είχε υποχρεώσει τον εναγόμενο σε δημόσια συγνώμη. Παρά ταύτα ακυρώθηκε 11 χρόνια μετά την έκδοση της από το Τμήμα Έκτακτου Ελέγχου και Δημοσίων Υποθέσεων (CERPA) του Ανώτατου Δικαστηρίου μετά από έκτακτη προσφυγή του Γενικού Εισαγγελέα.
Το Δικαστήριο διαπίστωσε ειδικότερα, όπως έχει πράξει σε προηγούμενες υποθέσεις, ότι το Τμήμα Έκτακτου Ελέγχου και Δημοσίων Υποθέσεων, το οποίο είχε εξετάσει την έκτακτη προσφυγή, δεν ήταν «ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο που ιδρύθηκε με νόμο», δεδομένου ότι υπήρχαν πρόδηλες παραβάσεις κατά τον διορισμό δικαστών σ΄αυτό μετά τη νομοθετική μεταρρύθμιση και το CERPA σε υποθέσεις που αφορούν ένσταση έλλειψης ανεξαρτησίας εκ μέρους δικαστή ή δικαστηρίου είχε αποκλειστική αρμοδιότητα και απεριόριστη εξουσία σε όλα τα θέματα που αφορούσαν την ανεξαρτησία της πολωνικής δικαιοσύνης
Ακολούθως σημείωσε ότι η απεριόριστη εξουσία του Γενικού Εισαγγελέα να αμφισβητεί σχεδόν οποιαδήποτε αμετάκλητη δικαστική απόφαση, αντιβαίνει τις αρχές της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και της διάκρισης των εξουσιών γιατί εγκυμονεί τον κίνδυνο οι έκτακτες προσφυγές να μετατραπούν σε πολιτικό εργαλείο που χρησιμοποιείται από την εκτελεστική εξουσία. Το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η διαδικασία της έκτακτης προσφυγής ήταν ασυμβίβαστη με τις αρχές της ασφάλειας δικαίου και του δεδικασμένου και δεν πληρούσε την απαίτηση της προβλεψιμότητας του δικαίου για τους σκοπούς της ΕΣΔΑ κατά παράβαση του άρθρου 6§1.
Επίσης το ΕΔΔΑ έκρινε ότι η ανατροπή της αμετάκλητης δικαστικής απόφασης είχε επηρεάσει δυσμενώς την ιδιωτική ζωή του προσφεύγοντος σε σημαντικό βαθμό και, ως εκ τούτου, συνιστούσε επέμβαση στο δικαίωμά του στον σεβασμό της ιδιωτικής του ζωής και παραβίαση του άρθρου 8 της ΕΣΔΑ.
Το Δικαστήριο επιδίκασε στον προσφεύγοντα 30.000 ευρώ για ηθική βλάβη
Τέλος το Δικαστήριο, διαπιστώνοντας παραβιάσεις που προέρχονται από συνεχή συστημικά προβλήματα που συνδέονται με τη δυσλειτουργία της εγχώριας νομοθεσίας και πρακτικής και την συνεχή αύξηση των προσφυγών κατά Πολωνίας, εξαιτίας της δικαστικής μεταρρύθμισης, αποφάσισε την εφαρμογή της διαδικασίας πιλοτικής απόφασης ζητώντας από την Πολωνία να ληφθούν άμεσα κατάλληλα νομοθετικά και άλλα μέτρα για να εξασφαλιστεί η συμμόρφωση της εσωτερικής έννομης τάξης με τις απαιτήσεις του άρθρου 6 για «ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο που έχει συσταθεί με νόμο» και της ασφάλειας δικαίου.