Αστική ευθύνη Δημοσίου από παράνομη πράξη κατά τη διαδικασία διενέργειας διαγωνισμού
Υφίσταται ευθύνη του Δημοσίου και στην περίπτωση εκδόσεως από τη Διοίκηση παράνομων πράξεων κατά τη διαδικασία της διενέργειας διαγωνισμού για τη σύναψη διοικητικής συμβάσεως. Και στην περίπτωση, δηλαδή, αυτή η ευθύνη του Δημοσίου προς αποζημίωση είναι αδικοπρακτική και εκτείνεται μέχρι την αποκατάσταση και διαφυγόντος κέρδους, σύμφωνα με το άρθρο 298 του ΑΚ. Επομένως, ο παρανόμως αποκλεισθείς σε διαγωνισμό για σύναψη διοικητικής συμβάσεως μπορεί να ζητήσει ως αποζημίωση ό,τι θα αποκέρδαινε από την κατακύρωση υπέρ αυτού του αποτελέσματος του διαγωνισμού, εφ’ όσον αποδείξει τον αιτιώδη σύνδεσμο μεταξύ του παράνομου αποκλεισμού του και της ζημίας του εκ της μη υπέρ αυτού κατακυρώσεως του αποτελέσματος του διαγωνισμού, δηλαδή εφ’ όσον αποδείξει ότι θα του ανετίθετο η σύμβαση, αν δεν είχε εμφιλοχωρήσει η παράβαση. Η αναζήτηση διαφυγόντος κέρδους υπό την ανωτέρω έννοια δεν αποκλείεται εκ του ότι η αδικοπρακτική ευθύνη του Δημοσίου ανακύπτει σε διοικητικό στάδιο που προηγείται της συνάψεως της συμβάσεως. Και ναι μεν στο στάδιο αυτό ευθύνη του Δημοσίου μπορεί να θεμελιωθεί και στις διατάξεις των άρθρων 197 και 198 του ΑΚ, αναλόγως εφαρμοζόμενες (ΣτΕ 2031/2007), με τις οποίες ρυθμίζεται η ευθύνη των συμβαλλόμενων μερών κατά το στάδιο των διαπραγματεύσεων και κατά τις οποίες η αποζημίωση του ζημιωθέντος κατά το στάδιο αυτό συνίσταται μόνο στο αρνητικό διαφέρον (διαφέρον διαψεύσεως εμπιστοσύνης), δεν νοείται δε ως ζημία που μπορεί να αποκατασταθεί το απολεσθέν διαφέρον από τη μη εκπλήρωση συμβάσεως που δεν συνήφθη (ΑΠ 1175, 197/2007, 1242/2005, 1678/2001, 1565, 1346/2000 κ.ά.), η ευθύνη όμως του Δημοσίου κατά τις διατάξεις αυτές, οι οποίες στοιχούν προς την κατά το ιδιωτικό δίκαιο ελευθερία των συμβάσεων και τη συναφή με αυτήν, κατ’ αρχήν, έλλειψη νομικής υποχρεώσεως για τη σύναψη συμβάσεως (ΑΠ 197/2007), δεν αποκλείει ευθύνη του Δημοσίου κατά το άρθρο 105 ΕισΝΑΚ (πρβλ. ΑΠ 1132/1977, ΑΠ 1941/1988). Προς τα ανωτέρω, άλλωστε, συμβαδίζει και η διάταξη του άρθρου 9 παρ. 1 του ν. 3886/2010 (Α’ 173), με την οποία ρητά ορίζεται ότι ο ενδιαφερόμενος, ο οποίος αποκλείστηκε από τη συμμετοχή του σε διαγωνισμό ή την ανάθεση συμβάσεως του νόμου αυτού κατά παράβαση κανόνα του δικαίου της Ευρωπαϊκής Ενώσεως ή του εσωτερικού δικαίου, δικαιούται να αξιώσει από την αναθέτουσα αρχή αποζημίωση, κατ’ ανάλογη εφαρμογή των διατάξεων των άρθρων 197 και 198 ΑΚ, αν -όμως- αποδείξει ότι θα ανετίθετο η σύμβαση, αν δεν είχε εμφιλοχωρήσει η παράβαση, τότε δικαιούται αποζημίωση κατά τις γενικές διατάξεις (ΣτΕ 1943/2013 7μ., 451/2013 7μ., 3040/2014, 1482/2014, 3766/2013).
Παρά τον νόμο παράλειψη χορήγησης πιστοποιητικού περί μη συνδρομής ασυμβιβάστων ιδιοτήτων στα πρόσωπα των μετόχων της ενάγουσας από το ΕΣΡ, με συνέπεια να μην κατακυρωθεί υπέρ αυτής, παρόλο που είχε ανακηρυχθεί προσωρινός μειοδότης, δημόσια σύμβαση για την εκτέλεση έργου. Η μη χορήγηση του επίδικου πιστοποιητικού από το ΕΣΡ τελεί σε αιτιώδη συνάφεια με την περιουσιακή ζημία της ενάγουσας εταιρείας. Ειδικότερα, σύμφωνα με τα διδάγματα της κοινής πείρας, η ανωτέρω ζημιογόνος πράξη κατά τη συνήθη πορεία των πραγμάτων και εν όψει των ειδικών συνθηκών της συγκεκριμένης περιπτώσεως, ήταν εξ αντικειμένου ικανή και πρόσφορη να επιφέρει την επικαλούμενη ζημία, διότι εάν είχε εκδοθεί το επίδικο πιστοποιητικό, θα είχε ολοκληρωθεί η διαδικασία υπογραφής της ένδικης δημόσιας συμβάσεως με την ενάγουσα εταιρεία και θα είχε κατασκευασθεί το έργο από αυτήν
Η ενάγουσα εταιρεία δικαιούται αποζημιώσεως για διαφυγόντα κέρδη που αντιστοιχούν στα ακαθάριστα έσοδα τα οποία θα ελάμβανε σύμφωνα με την οικονομική της προσφορά από την εκτέλεση του επίδικου έργου. Από την ένδικη παρανομία επήλθε τρώση της επαγγελματικής φήμης της ενάγουσας εταιρείας, η οποία οδήγησε σε αντικειμενική αδυναμία συμμετοχής της σε δημόσιους διαγωνισμούς στην περιοχή εμβέλειας του επίδικου ραδιοφωνικού σταθμού δεδομένης της αρνήσεως χορηγήσεως του ένδικου πιστοποιητικού του ΕΣΡ, μεταξύ δε της βλάβης αυτής και της παρανομίας του ΕΣΡ υπάρχει πρόσφορος αιτιώδης σύνδεσμος, συνεπώς αυτή δικαιούται και χρηματική ικανοποίηση λόγω ηθικής βλάβης.